ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 25 ਅਪ੍ਰੈਲ – ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਨਾਲ ਮੱਛਰਾਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਚੌਕਸ ਰਹਿਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ ਗਰਮੀਆਂ ‘ਚ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਵਧਣ ਨਾਲ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ‘ਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਅਤੇ ਡੇਂਗੂ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਮਲੇਰੀਆ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗੇ। ਮਲੇਰੀਆ ਪ੍ਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ 25 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਮਲੇਰੀਆ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਲਾਜ ਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਸਾਡੇ ਲਈ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਕਿ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ।
ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਫਾਲਸੀਪੇਰਮ
ਇਸ ਨੂੰ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਕਿਸਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੌਤਾਂ ਇਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਲੱਛਣ
ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ,ਠੰਢ ਅਤੇ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ ,ਉਲਟੀਆਂ ਅਤੇ ਦਸਤ ,ਉਲਝਣ ਜਾਂ ਦੌਰੇ ,ਗੁਰਦੇ ਅਤੇ ਜਿਗਰ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ
ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਵਿਵੈਕਸ
ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਇਹ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਲੁਕਿਆ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਮੁੜ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਲੱਛਣ
ਮੱਧਮ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਜੋ ਹਰ 2 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ,ਠੰਢ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ,ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਥਕਾਵਟ ,ਸਿਰ ਦਰਦ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ,ਭੁੱਖ ਦੀ ਕਮੀ ,ਬਾਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ
ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਮਲੇਰੀਆ
ਇਹ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਕਿਸਮ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੀ ਲਾਗ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੱਧ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ, ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਆ ਵਾਈਵੈਕਸ ਮਲੇਰੀਆ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਖਤਰਨਾਕ ਹੈ।
ਲੱਛਣ
ਹਰ 3 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਬੁਖਾਰ ,ਆਮ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ,ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ, ਗੁਰਦੇ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ,ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਕਮੀ ,ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਆਉਣਾ
ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਓਵੇਲ
ਇਹ ਪੱਛਮੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਟਾਪੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲੱਛਣ P. vivax ਦੇ ਸਮਾਨ ਹਨ। ਇਹ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਦੁਰਲੱਭ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਰਜੀਵੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਲੱਛਣ
ਅਸਮਾਨ ਅੰਤਰਾਲ ‘ਤੇ ਬੁਖ਼ਾਰ ,ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਕੰਬਣੀ ,ਜਿਗਰ ਦੀ ਸੋਜਸ਼
ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਨੋਲੇਸੀ
ਇਹ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਮਲੇਰੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣੀ ਗਈ ਕਿਸਮ ਹੈ।
ਲੱਛਣ
ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਜੋ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧਦਾ ਹੈ, ਗੰਭੀਰ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਦਰਦ ,ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ,ਮਲੇਰੀਆ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ? ,ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ,ਪੂਰੀ ਬਾਹਾਂ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਓ
