February 15, 2025

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 15 ਫਰਵਰੀ – ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਫੇਰਬਦਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਇੰਚਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੈਸਲਾ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭੁਪੇਸ਼ ਬਘੇਲ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਕੇਸੀ ਵੇਣੂਗੋਪਾਲ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਰਿਲੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਗਈ।ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੱਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ‘ਤੇ, ਡਾ. ਸਈਦ ਨਸੀਰ ਹੁਸੈਨ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਲੱਦਾਖ ਦਾ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਵੇਂਦਰ ਯਾਦਵ ਕੋਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2023 ਵਿੱਚ ਇਹ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਭੁਪੇਸ਼ ਬਘੇਲ ਦੀ ਨਵੀਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਭੁਪੇਸ਼ ਬਘੇਲ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣਗੇ। ਬਘੇਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ‘ਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ‘ਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰੇਗੀ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਂਗਰਸ 2027 ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, 15 ਫਰਵਰੀ – ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਵਿੱਤ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਚੰਦਰਿਮਾ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ ਨੇ ਰਾਜ ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਡੀਏ ਜਾਂ ਮਹਿੰਗਾਈ ਭੱਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ। ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਭੱਤੇ ਵਿੱਚ 4 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਡੀਏ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2025 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਾਰ-ਵਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ  ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਮਹਿੰਗਾਈ ਭੱਤੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਆਰਥਿਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ 2026 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਆਖਰੀ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਡੀਏ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਮਤਾ ਬੈਨਰਜੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਡੀਏ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ। ਫ਼ੋਨ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ  ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਮਮਤਾ ਬੈਨਰਜੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਦਾ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਵਿੱਤ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਚੰਦਰਿਮਾ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ ਨੇ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ ਦੌਰਾਨ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਭੱਤੇ (DA) ਵਿੱਚ 4% ਵਾਧੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਧੇ ਹੋਏ ਡੀਏ ਨਾਲ, ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਕੁੱਲ 18% ਮਹਿੰਗਾਈ ਭੱਤਾ ਮਿਲੇਗਾ, ਜੋ ਕਿ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2024 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਬਜਟ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚੋਂ ਵਾਕਆਊਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਬਜਟ 2024-25 ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵੱਡੇ ਐਲਾਨ ਬੰਗਾਲ ਹਾਊਸਿੰਗ ਸਕੀਮ ਬੰਗਲੌਰ ਬਾਰੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਅਗਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 16 ਲੱਖ ਘਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ, 9,600 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਾਧੂ ਬਜਟ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੁੱਲ ਰਕਮ 23,000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋ ਗਈ। ਸੜਕ ਅਤੇ ਪੁਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਪਾਠਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤਹਿਤ 1,500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਾਧੂ ਰਕਮ ਅਲਾਟ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਗੰਗਾਸਾਗਰ ਪੁਲ (4.75 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੇ) ਲਈ 500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਰਿਵਰ ਇੰਟਰਕਨੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ 200 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਦਰਿਆਈ ਕਟੌਤੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਸਟਰ ਪਲਾਨ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਲਈ 200 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬਜਟ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਂਗਣਵਾੜੀ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਵਰਕਰਾਂ ਲਈ ਯੋਜਨਾ 200 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚੋਂ ਸਾਰੇ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। 2026 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਖਰੀ ਪੂਰਾ ਬਜਟ। ਇਹ ਬਜਟ 2026 ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਮਤਾ ਬੈਨਰਜੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਆਖਰੀ ਪੂਰਾ ਬਜਟ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਲਕਸ਼ਮੀ ਭੰਡਾਰ ਯੋਜਨਾ ਲਈ ਰਕਮ ਨਹੀਂ ਵਧਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਘਾਟਲ ਮਾਸਟਰ ਪਲਾਨ ਲਈ 500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਅਗਲੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।

  ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 15 ਫਰਵਰੀ – ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਟੋਲ ਭੁਗਤਾਨ ਲਈ ਫਾਸਟੈਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਸੜਕ ਆਵਾਜਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਟੋਲ ਪਲਾਜ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਕਾਰਣ ਦੇਰੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਫਾਸਟੈਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਡਰਾਈਵਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਲਰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਫਾਸਟੈਗ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਟੋਲ ਪਲਾਜ਼ਾ ‘ਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ, ਸਗੋਂ ਦੁੱਗਣਾ ਚਾਰਜ ਵੀ ਦੇਣਾ ਪਵੇਗਾ! ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ 17 ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੇ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (NPCI) ਨੇ ਟੋਲ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਟੋਲ ਵਸੂਲੀ ਲਈ FASTag ਲੈਣ-ਦੇਣ ਸੰਬੰਧੀ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ ਲਿਆਂਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਕੀਤੇ ਫਾਸਟੇਗ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਲਈ 70 ਮਿੰਟਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਮਿਆਦ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਲੈਕ ਲਿਸਟ ਵਿੱਚੋਂ ਹਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੁੱਗਣੀ ਫੀਸ ਦੇਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਹ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮ 17 ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੇ। ਇਸ ਦੇ ਲਈ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਨੇ 28 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਰਕੂਲਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕਦੋਂ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ? ਜੇਕਰ ਫਾਸਟੇਗ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦਾ ਬਕਾਇਆ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਫਾਸਟੇਗ ਨੂੰ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਫਾਸਟੇਗ ਟੋਲ ਪਲਾਜ਼ਾ ਰੀਡਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ‘ਤੇ 60 ਮਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਗਲਤੀ ਕੋਡ 176 ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਨਾਲ ਹੀ, ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਕੈਨ ਕਰਨ ਦੇ 10 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜੁਰਮਾਨੇ ਵਜੋਂ ਦੁੱਗਣੀ ਟੋਲ ਫੀਸ ਅਦਾ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਸਿਰਫ਼ ਬਕਾਇਆ ਰਕਮ ਹੀ ਨਹੀਂ, KYC ਵੈਰੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਪੂਰਾ ਨਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਚੈਸੀ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਵਾਹਨ ਨੰਬਰ ਨਾਲ ਨਾ ਮਿਲਾਉਣ ਵਰਗੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਫਾਸਟੈਗ ਨੂੰ ਵੀ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੱਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ? ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਮੰਨ ਲਓ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਫਾਸਟੇਗ ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਵੇਰੇ 10.30 ਵਜੇ ਟੋਲ ਪਲਾਜ਼ਾ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਕੀਤੇ ਬੈਲੇਂਸ ਨੂੰ ਟਾਪ-ਅੱਪ ਕਰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ 70 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲੰਬਿਤ ਕੇਵਾਈਸੀ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜੇਕਰ ਟੋਲ 10 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਵੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਬਲੈਕਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।

ਪਟਿਆਲਾ, 15 ਫਰਵਰੀ – ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ, ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਦੋ ਦਿਨਾ ‘ਸ਼ਬਦ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਮਾਨਵਤਾ ਦਾ ਭਵਿੱਖ’ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਗੋਸ਼ਟੀ ਭਾਸ਼ਾ ਭਵਨ, ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਹਾਲ ਵਿਖੇ ਸੰਪੰਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਗੋਸ਼ਟੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਸ. ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਜ਼ਫ਼ਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਧੰਨਵਾਦੀ ਭਾਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨਤਾ ਵਰਗੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਹਾਣ ਦਾ ਹੋਣ ਲਈ ਖੁਦ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਭਾਵ ਇਸ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨਤਾ ਦੇ ਵਰਤੋਕਾਰ ਬਣਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਸ ਦੇ ਹਾਣ ਦਾ ਬਣਕੇ, ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਪੈਸਾ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਨਾਲ ਫ਼ਾਇਦਾ ਉਠਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਗੋਸ਼ਟੀ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਤੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ‘ਸਿਰਜਨਾ ਅਤੇ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨਤਾ ਦਾ ਸਥਾਨ’ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਮਾਨਸਾ ਨੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨਤਾ ਦੇ ਟੂਲ ਰਾਹੀਂ ਕਾਵਿ ਸਿਰਜਣਾ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਕੇ, ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਅਨੁਭਵ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਕੋਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤਜਰਬਾ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨਤਾ ਕੋਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਡਾਟਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਉਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਡਾ. ਬਰਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨਤਾ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਸਿਰਜਣਾ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਸਾਨੂੰ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਿਰਜਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਡਾ. ਮੋਹਨ ਤਿਆਗੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਏਆਈਈ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਹਨ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖਿੱਤੇ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਗੁਲਾਮ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਤਕਨੀਕ ’ਚ ਬਦਲਾਅ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਵ ਤਕਨੀਕ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਹਾਣਦਾ ਬਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਦੂਸਰੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ‘ਭਾਸ਼ਾ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ੀਨੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨਤਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ’ ਵਿਸ਼ੇ ਸ. ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ, ਸ. ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੇ ਸ. ਕੁਲਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵਿਚਾਰ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਡਾ. ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਚਰਚਾ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਗੱਲ ਉਭਰਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਕਿ ਭਾਸ਼ਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਵਜੋਂ ਲੈਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭੌਤਿਕ ਵਰਤਾਰੇ ਵਜੋਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤਕਨੀਕ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਅੜਿੱਕਾ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ। ਅਗਲੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ‘ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਪਹਿਚਾਣ ਦੇ ਮਸਲੇ’ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਡਾ. ਇਮਰਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸਾਡੀ ਪਹਿਚਾਣ ਜਾਤ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਮਿਊਨਿਖ, 15 ਫਰਵਰੀ – ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੋਲੋਦੀਮੀਰ ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਰੂਸ ਨਾਲ ਸਿੱਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਜੰਗ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਯੋਜਨਾ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੇ ਮਿਊਨਿਖ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਾਂ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੀਆਂ ਖਾਸ ਬੇਨਤੀਆਂ ਦੇ ਖਾਸ ਜਵਾਬ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਪੁਤਿਨ ਬਾਰੇ ਸਹਿਮਤੀ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਰੂਸੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਜ਼ੇਲੇਨਸਕੀ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦਮਿਤਰੋ ਲਿਟਵਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰੂਸੀਆਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਲਈ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਰੁਖ਼ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ‘ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।’ ਰੂਸੀਆਂ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਯੋਜਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਜੰਗ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪੁਤਿਨ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਟਰੰਪ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਜ਼ੇਲੇਂਸਕੀ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ‘ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕਰਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਤਿਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ‘ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਜਾਵੇ।

ਗੱਲ 1992-93 ਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਫਰੀਦਕੋਟ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿਚ ਨਿਰਮਲ ਸਿੰਘ ਬਰਾੜ ਵਕੀਲ ਕੋਲ ਮੁਣਸ਼ੀ ਹੁੰਦਾ ਸਾਂ। ਉੱਥੇ ਉਦੋਂ&ਨਬਸਪ; ਜਿ਼ਲ੍ਹਾ ਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਜੱਜ ਐੱਮਐੱਲ ਸਿੰਗਲ ਜੀ ਸਨ, ਮਦਨ ਲਾਲ ਸਿੰਗਲਾ। ਇਮਾਨਦਾਰ ਵੀ ਸਨ ਤੇ ਭਲੇ ਸ਼ਖ਼ਸ ਸਨ, ਰੱਬ ਦਾ ਭੈਅ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਮੌੜ ਮੰਡੀ ਦੇ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਹਾਈਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜ ਵੀ ਬਣੇ। ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਜੱਜਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹਾਂ ਆਦਿ ਉਤੇ ਆਮ ਸੱਦੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਆਉਂਦੇ, ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਥਾਂ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਜੱਜ, ਜਾਂ ਅੱਗਿਓਂ ਪਿਛੋਂ ਸ਼ਗਨ ਦੇ ਆਉਂਦੇ। ਮਠਿਆਈ ਦਾ ਡੱਬਾ ਦੇਣ ਤਾਂ ਕੋਈ ਕਦੇ ਹੀ ਆਉਂਦਾ। ਇਕ ਦਿਨ ਕੋਈ ਬੰਦਾ ਕੋਠੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸਕਿਉਰਟੀ ਗਾਰਡ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਾਰਡ ਤੋਂ ਮਠਿਆਈ ਦਾ ਪੈਕ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਡੱਬਾ ਦੇ ਗਿਆ। ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੇਰੀ ਕੁੜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੈ, ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਡੱਬਾ ਦੇ ਦੇਣਾ। ਸਾਹਿਬ ਕਚਹਿਰੀ ਸਨ। ਬੀਬੀ ਨੇ ਵੀ ਨਾ ਡੱਬਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਕਿ ਚਲੋ… ਜੱਜ ਸਾਹਿਬ ਆਉਣਗੇ ਤਾਂ ਦੱਸ ਦਿਆਂਗੀ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸਾਹਿਬ ਆਏ ਤੇ ਬੀਬੀ ਬੋਲੀ ਕਿ ਆਹ ਕੋਈ ਮਠਿਆਈ ਦਾ ਡੱਬਾ ਦੇ ਗਿਆ ਗੇਟ ਉਤੇ, ਅਖੇ ਕੁੜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੈ। ਜੱਜ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਡੱਬਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਕਿ ਦੇਖਾਂ ਰਸਗੁਲੇ ਹਨ, ਲੱਡੂ ਹਨ, ਵੇਸਣ ਦੀਆਂ ਪਿੰਨੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਬਰਫੀ ਹੈ; ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਵਿਚ ਸੌ-ਸੌ ਦੇ ਨੋਟ ਚਿਣੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਜੱਜ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਸਾਹ ਉਖੜਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਸੀ। ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਭਰਿਆ ਡੱਬਾ ਦੇਖ ਉਹ ਘਬਰਾ ਗਏ ਤੇ ਸਾਹ ਉਖੜ ਗਿਆ। ਗੰਨਮੈਨ ਤੇ ਡਰਾਈਵਰ ਅਜੇ ਕੋਠੀ ਵਿਚ ਹੀ ਸਨ। ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਕਿਉਰਟੀ ਇੰਚਾਰਜ ਸੂਬਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੱਦਿਆ ਤੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਸੂਬਾ ਸਿੰਘ, ਘਰ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ, ਆਪਾਂ ਕਿਤੇ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਕੱਪੜੇ ਬਦਲੇ। ਨੋਟਾਂ ਵਾਲਾ ਡੱਬਾ ਬੈਗ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਤੇ ਕੋਠੀ ਵਿੱਚੋਂ ਚੱਲ ਪਏ। ਮੋਗੇ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਵਿਚ ਆਏ। ਜਿਪਸੀ ਤੇ ਕਾਰ ਵਾਲੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਵਾਪਸ ਮੋੜੇ ਤੇ ਸੂਬਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਾਲੀ ਬੱਸ ਚੜ੍ਹ ਗਏ। ਹਨੇਰੇ ਹੋਏ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਪੁੱਜੇ। ਸਤਾਰਾਂ ਸੈਕਟਰ ਵਾਲੇ ਅੱਡੇ ’ਚੋਂ ਆਟੋ ਕੀਤਾ ਤੇ ਸਿੱਧੇ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਦੀ ਕੋਠੀ ਜਾ ਵੱਜੇ। ਸਕਿਉਰਟੀ ਵਾਲੇ ਨੇ ਅੱਗੇ ਫੋਨ ਉਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਫਰੀਦਕੋਟ ਦੇ ਜਿ਼ਲ੍ਹਾ ਤੇ ਸੈਸ਼ਨ ਜੱਜ ਆਏ ਨੇ ਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ। ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਕੋਈ ਖਾਸ ਹੀ ਮਸਲਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਹੜੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਦੱਸੇ ਆਏ ਨੇ। ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਨੂੰ ਸਿੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕੰਮ ਤੇ ਕਿਰਦਾਰ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਸੀ। ਅੰਦਰ ਗਏ ਘਬਰਾਏ ਹੋਏ। ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, ਸਿੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ, ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਸਭ ਠੀਕ ਤਾਂ ਹੈ? ਸਿੰਗਲਾ ਸਾਹਿਬ ਭਰੇ ਗਲੇ ਤੇ ਉਖੜੇ ਸਾਹ ਵਿਚ ਬੋਲੇ, “ਹਜ਼ੂਰ ਆਹ ਦੇਖੋ, ਮੇਰੀ ਕੋਠੀ ਦੇ ਗੇਟ ਉਤੇ ਕੋਈ ਅਣਜਾਣਿਆ ਬੰਦਾ ਆਹ ਨੋਟਾਂ ਦਾ ਭਰਿਆ ਡੱਬਾ ਦੇ ਗਿਆ ਐ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ ਹਜ਼ੂਰ, ਮੈਂ ਤਾਂ… ਈਸ਼ਵਰ ਦੀ ਕਸਮ…।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਗੱਲ ਪੂਰੀ ਨਾ ਹੋਈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੈਗ ਵਿਚੋਂ ਡੱਬਾ ਕੱਢ ਕੇ ਦਿਖਾਇਆ। ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕੋਈ ਨਾ, ਕੋਈ ਨਾ, ਘਬਰਾਓ ਨਾ ਸਿੰਗਲਾ ਜੀ, ਇਹਦੇ ’ਚ ਆਪ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਐ ਭਲਾ? ਮੈਨੂੰ ਆਪ ਦਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਤਾ ਹੈ।” ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਵੀ ਅਗਾਂਹ ਪੂਰਾ ਇਮਾਨਦਾਰ ਸੀ। ਸਿੰਗਲਾ ਜੀ ਨੂੰ ਚਾਹ ਪਿਲਾਈ ਤੇ ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਅਕਾਡਮੀ ਵਾਲਾ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਬੁੱਕ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਫੋਨ ਕੀਤਾ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 15 ਫਰਵਰੀ – ਭਾਜਪਾ ਆਗੂ ਵਿਜੇਂਦਰ ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਸ਼ਨਿੱਚਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਲੋਕ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ 6, ਫਲੈਗਸਟਾਫ ਰੋਡ ਬੰਗਲੇ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਲਈ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦੇ ਕਥਿਤ ਰਲੇਵੇਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਿੱਸੇ ’ਤੇ ਹੋਏ ਖਰਚਿਆਂ ਦੀ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਕਥਿਤ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਲਈ ਭਾਜਪਾ ਵੱਲੋਂ “ਸ਼ੀਸ਼ ਮਹਿਲ” ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਗਏ ਇਸ ਬੰਗਲੇ ਵਿਚ 2015 ਤੋਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਸੀ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ’ਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ (ਆਪ) ਜਾਂ ਇਸ ਦੇ ਕਨਵੀਨਰ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਸੀਵੀਸੀ) ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਦੋ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦਾ ਨੋਟਿਸ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਭਾਗ (ਪੀਡਬਲਯੂਡੀ) ਤੋਂ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੰਗੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ’ਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਦੀ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਸੀਵੀਸੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਵਿੱਚ ਰੋਹਿਣੀ ਤੋਂ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੁਣੇ ਵਿਧਾਇਕ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ 40,000 ਵਰਗ ਗਜ਼ (8 ਏਕੜ) ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਮਹਿਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਿਲਡਿੰਗ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ। ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਵਿਚ ਰਾਜਪੁਰ ਰੋਡ ’ਤੇ ਪਲਾਟ ਨੰਬਰ 45 ਅਤੇ 47 (ਪਹਿਲਾਂ ਟਾਈਪ-ਵੀ ਫਲੈਟਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼) ਅਤੇ ਦੋ ਬੰਗਲੇ (8-ਏ ਅਤੇ 8-ਬੀ, ਫਲੈਗ ਸਟਾਫ ਰੋਡ) ਸਮੇਤ ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਕੇ ਨਵੀਂ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਕਵਰੇਜ ਅਤੇ ਫਲੋਰ ਏਰੀਆ ਅਨੁਪਾਤ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ, ਗ੍ਰਾਊਂਡ ਕਵਰੇਜ ਅਤੇ ਫਲੋਰ ਏਰੀਆ ਅਨੁਪਾਤ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ, ਐਪ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਵਿੱਚ ਗੁਪਤਾ ਨੇ 6, ਫਲੈਗ ਸਟਾਫ ਰੋਡ ’ਤੇ ਬੰਗਲੇ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਜਾਵਟ ‘ਤੇ “ਵਧੇਰੇ ਖਰਚ” ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 15 ਫਰਵਰੀ – ਕਾਂਗਰਸ ਆਗੂ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅੱਜ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਭਾਵੇਂ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇਣ ਲਈ ਨਵੀਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਿਕ ਮੁਹਾਰਤ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਫੋਕੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਉਤਪਾਦਨ ਅਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਐਕਸ ’ਤੇ ਇੱਕ ਪੋਸਟ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਚੀਨ ਨੇ ਡਰੋਨ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੁੱਲ ਆਲਮ ਵਿਚ ਜੰਗ ’ਚ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਪੀਟੀਟਰ ਬਣਨ ਲਈ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤੀ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਆਗੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਡਰੋਨਾਂ ਨੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ, ਬੈਟਰੀਆਂ, ਮੋਟਰਾਂ ਅਤੇ ਆਪਟਿਕਸ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਬੇਮਿਸਾਲ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਡਰੋਨ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਹੀਂ ਹਨ – ਇਹ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਉਦਯੋਗਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ ਹਨ।’’ ਕਾਂਗਰਸ ਆਗੂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ’ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸੇਧਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਏਆਈ ’ਤੇ ’ਟੈਲੀਪ੍ਰੋਂਪਟਰ’ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਸਾਡੇ ਰਵਾਇਤੀ ਕੰਪੀਟੀਟਰ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਫੋਕੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਉਤਪਾਦਨ ਅਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।’’ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਤਿਭਾ, ਪੈਮਾਨਾ ਅਤੇ ਤਾਕਤ ਹੈ।

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 15 ਫਰਵਰੀ – ਦਿੱਲੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਕਰਾਰੀ ਹਾਰ ਮਗਰੋਂ ਵੱਡਾ ਫੇਰਬਦਲ ਪਾਰਟੀ ਹਾਈਕਮਾਨ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਨਵਾਂ ਇੰਚਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਦਿਆਂ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭੁਪੇਸ਼ ਬਘੇਲ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਥਾਪਿਆ ਹੈ। ਕਾਂਗਰਸ ਹਾਈਕਮਾਨ ਨੇ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਇਸ ਪੂਰੇ ਫੇਰਬਦਲ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਭੁਪੇਸ਼ ਬਘੇਲ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਸਫ਼ਰ ਭੁਪੇਸ਼ ਬਘੇਲ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਜੋ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਤੀਜੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 23 ਅਗਸਤ 1961 ਨੂੰ ਦੁਰਗ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਤੋਂ ਜੂਨ 2019 ਤੱਕ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਕਾਂਗਰਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੇ ਹਨ। ਭੁਪੇਸ਼ ਬਘੇਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਭਾਰਤੀ ਯੂਥ ਕਾਂਗਰਸ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1993 ਵਿੱਚ ਪਾਟਨ ਤੋਂ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਸੀਟ ਤੋਂ ਪੰਜ ਵਾਰ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ 2018 ਵਿੱਚ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। 17 ਦਸੰਬਰ 2018 ਨੂੰ ਭੂਪੇਸ਼ ਬਘੇਲ ਨੇ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਦੇ ਤੀਜੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸਾਨ ਕਰਜ਼ਾ ਮੁਆਫ਼ੀ ਅਤੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ 50% ਵਾਧੇ ਸਮੇਤ ਕਈ ਅਹਿਮ ਫੈਸਲੇ ਲਏ ਹਨ। ਹੋਰ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ ਕਾਂਗਰਸ ਹਾਈਕਮਾਨ ਨੇ ਅਜੇ ਕੁਮਾਰ ਲਾਲੂ ਨੂੰ ਓਡੀਸ਼ਾ ਅਤੇ ਕੇ ਰਾਜੂ ਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਨਟਰਾਜਨ ਨੂੰ ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਸਪਤਗਿਰੀ ਸ਼ੰਕਰ ਉਲਕਾ ਨੂੰ ਮਨੀਪੁਰ, ਸਿੱਕਮ ਅਤੇ ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬੀ.ਕੇ. ਹਰੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਨੂੰ ਹਰਿਆਣਾ, ਰਜਨੀ ਪਾਟੇਕ ਨੂੰ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼-ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਅੱਲਾਵਾਰੂ ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਗਿਰੀਸ਼ ਚੋਡਨਕਰ ਨੂੰ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ-ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੌਂਪੀ ਗਈ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 15 ਫਰਵਰੀ – ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ (ਸੀਬੀਐਸਈ) ਦੀਆਂ 10ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਸ਼ਨਿੱਚਰਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਵਿਦਿਅਕ ਵਰ੍ਹੇ 2024-25 ਦੀਆਂ ਬੋਰਡ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 42 ਲੱਖ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬੈਠਣਗੇ। ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ 10ਵੀਂ ਅਤੇ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ 7,842 ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 26 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ 10 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਚੱਲਣਗੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ 12ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਵੀ ਇਸੇ ਸ਼ਡਿਊਲ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਇੱਕ ਹੀ ਸ਼ਿਫਟ ਵਿੱਚ, ਸਵੇਰੇ 10:30 ਵਜੇ ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 1:30 ਵਜੇ ਤੱਕ ਹੋਣਗੀਆਂ।