ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਪ੍ਰਚਾਰ : ਝੂਠੇ ਤੇ ਸੱਚੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਦਾ ਐਲਾਨ

ਆਧੁਨਿਕ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਕਸਰ ਵੱਡੇ ਬਜਟ ਵਾਲੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਦਿੱਖ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ, ਅਮੀਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੂੰ ਤਿੱਖਾ ਕਰਕੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੋਣ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵਿਭਾਜਨਕ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਖੰਡਿਤ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਚੋਣ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਰਚਨਾਤਮਕ ਬਹਿਸ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੋਣਾਵੀਂ ਸਮਾਨਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਡਿਜੀਟਲ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰਕਮ ‘ਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਮੀਰ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਖੇਤਰ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਗੂਗਲ ਐਡ ਟਰਾਂਸਪੇਰੈਂਸੀ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੇ 01 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕੱਲੇ ਗੂਗਲ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਲਗਭਗ 117 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ। ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਖਰਚੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਾਧਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਔਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੇ ਵਧ ਰਹੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮੱਗਰੀ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਹਿੰਮ ਆਧੁਨਿਕ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਾਧਨ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਹਾਤੀ ਅਤੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਟਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। 2019 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵਟਸਐਪ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਭਰ ਦੇ ਪੇਂਡੂ ਵੋਟਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਜੁੜਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ, ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਰਵਾਇਤੀ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਗਤ-ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੀਮਤ ਬਜਟ ਵਾਲੇ ਛੋਟੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵੋਟਰਾਂ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

2015 ਦੀਆਂ ਦਿੱਲੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਆਪ’ ਦੀ ਡਿਜੀਟਲ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਰਣਨੀਤੀ ਵਰਗੀਆਂ ਉੱਭਰਦੀਆਂ ਖੇਤਰੀ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਖਰਚੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਫਲ ਸਾਬਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਡੇਟਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਵੋਟਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਸੰਦੇਸ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲਾਂ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਸਹੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰੈਕਸਿਟ ਸਮੇਤ ਗਲੋਬਲ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਐਨਾਲਿਟਿਕਾ ਦੀਆਂ ਮਾਈਕਰੋ-ਟਾਰਗੇਟਿੰਗ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਏ ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਦੇਸ਼ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਵਿਹਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਵੋਟਰਾਂ ਨਾਲ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਇੰਟਰੈਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਿਆਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰਨ, ਜਨਤਕ ਰਾਏ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ, ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਫੀਡਬੈਕ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਟਵਿੱਟਰ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਵੋਟਰਾਂ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਸੰਚਾਰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ, ਨੌਜਵਾਨ ਵੋਟਰਾਂ ਨਾਲ ਗੂੰਜਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵੋਟਰ ਆਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਸਿਆਸੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਵਰਤਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਰਣਨੀਤੀ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਹਿੰਮਾਂ, ਜਦੋਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਾਲ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਨੀਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨ, ਸੂਚਿਤ ਚੋਣਾਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਚੋਣ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਵਧੇਰੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। 2020 ਅਮਰੀਕੀ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਡਿਜੀਟਲ ਟਾਊਨ ਹਾਲ ਨੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ।

ਆਧੁਨਿਕ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਕਸਰ ਵੱਡੇ ਬਜਟ ਵਾਲੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਦਿੱਖ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ, ਅਮੀਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੂੰ ਤਿੱਖਾ ਕਰਕੇ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੋਣ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗੂਗਲ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਗਲੋਬਲ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉੱਚ-ਬਜਟ ਵਾਲੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲਦਾ ਸੀ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵਿਭਾਜਨਕ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਖੰਡਿਤ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਚੋਣ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਰਚਨਾਤਮਕ ਬਹਿਸ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਵੰਡਣ ਵਾਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਆਸੀ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖੰਡਿਤ, ਵਿਰੋਧੀ ਚੋਣ ਮਾਹੌਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਰਚਨਾਤਮਕ ਬਹਿਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। 2019 ਵਿੱਚ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਵਿਗਿਆਪਨਾਂ ‘ਤੇ ਵੱਡੇ ਖਰਚੇ ਛੋਟੀਆਂ ਖੇਤਰੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਬਜਟ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਗਏ ਹਨ। ਗੂੜ੍ਹੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਵਾਲੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੈਗੂਲੇਟਰਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਲਈ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਖਾਸ ਵੋਟਰ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਘਟਦੀ ਹੈ।

ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਅਕਸਰ ਢੁਕਵੇਂ ਤੱਥ-ਜਾਂਚ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਝੂਠੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਗਲਤ ਜਾਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ 2019 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਜਾਅਲੀ ਖ਼ਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਿਤ ਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਟਸਐਪ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਲੰਘਣਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਡੇਟਾ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਸਿਆਸੀ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜ ਕੇ ਵੋਟਰਾਂ ਨੂੰ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੋਟਰ ਦੀ ਖ਼ੁਦਮੁਖ਼ਤਿਆਰੀ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਐਨਾਲਿਟਿਕਾ ਸਕੈਂਡਲ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੋਟਰਾਂ ਦੇ ਡੇਟਾ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਚੋਣ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗਲਤ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਲਈ ਜਵਾਬਦੇਹ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ।ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਖਰਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਨੁਚਿਤ ਲਾਭ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਡਿਜੀਟਲ ਵਿਗਿਆਪਨ ਖਰਚਿਆਂ ਦਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਡਿਜੀਟਲ ਵਿਗਿਆਪਨ ਖਰਚ ‘ਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਕਰਨਾ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਪੱਧਰੀ ਖੇਡ ਦਾ ਖੇਤਰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਸੁਤੰਤਰ ਤੱਥ-ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਸਹੀ ਸਿਆਸੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਵੋਟਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। ਸਿਆਸੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਕਵਰੇਜ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤੀਜੀ-ਧਿਰ ਦੇ ਤੱਥ-ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਫੇਸਬੁੱਕ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚੋਣਾਵੀ ਸਮਾਨਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਡਿਜੀਟਲ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰਕਮ ‘ਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਮੀਰ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਖੇਤਰ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਐਲਗੋਰਿਦਮ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਵਿਗਿਆਪਨਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਐਕਸਪੋਜਰ ਮਿਲੇ। ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਗੂਗਲ ਵਰਗੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦਿੱਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇ। ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਡੇਟਾਬੇਸ ਜਨਤਾ ਲਈ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਮੈਸੇਜਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਪਤ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।

ਗੂਗਲ ਦਾ ਵਿਗਿਆਪਨ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਕੇਂਦਰ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਸਾਰੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਗਿਆਪਨਾਂ ‘ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਵਿਆਪਕ ਡੇਟਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੂੰ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਹਿਯੋਗੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿਗਰਾਨੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਹਿੰਮਾਂ, ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਅਤੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਬਰਾਹਮ ਲਿੰਕਨ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, “ਲੋਕਤੰਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ, ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।” ਡਿਜੀਟਲ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਨਿਯਮ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਜਮਹੂਰੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਅਖੰਡਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖੇਗਾ।

ਪ੍ਰਿਅੰਕਾ ਸੌਰਭ

ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਵਿਦਵਾਨ,

ਕਵਿਤਰੀ, ਸੁਤੰਤਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਲਮਨਵੀਸ,

ਉਬਾ ਭਵਨ, ਆਰੀਆਨਗਰ, ਹਿਸਾਰ (ਹਰਿਆਣਾ)-127045

(ਮੋ.) 7015375570