ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ (ਜਿਗਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਰੋਗ)/ਡਾ ਅਜੀਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਐਮ ਡੀ

ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ, ਖ਼ਬਰਾਂ, ਦੇਸ਼, ਮੁੱਖ ਖ਼ਬਰਾਂ, ਲੇਖ
May 10, 2024

ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਜਿਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਗਰ (ਸਿਰੋਸਿਸ) ਵਿੱਚ ਦਾਗ ਟਿਸ਼ੂ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਭੀੜ੍ਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਖੂਨ ਵਹਾਅ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਹੈ ਕੀ ?
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਤੁਹਾਡੀ ਪੋਰਟਲ ਨਾੜੀ ਵਿੱਚ ਉੱਚਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੈ ਅਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਜੋ ਇਸ ਤੋਂ ਬੰਦ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ – ਤੁਹਾਡੀ ਪੋਰਟਲ ਨਾੜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ :
ਪੋਰਟਲ ਨਾੜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੁਹਾਡੇ ਪੇਟ,ਅੰਤੜੀਆਂ, ਪੈਨਕ੍ਰੀਆਸ ਅਤੇ ਤਿੱਲੀ ਤੋਂ ਪੋਰਟਲ ਨਾੜੀ ਰਾਹੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਲਿਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਜਿਗਰ ਖੂਨ ਨੂੰ ਫਿਲਟਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਭੇਜਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਤੁਹਾਡੀ ਪੋਰਟਲ ਨਾੜੀ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਹੌਲੀ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ,ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਪੋਰਟਲ ਨਾੜੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇ ਦਬਾਅ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਸ਼ਰੀਰ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਦੂਜੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੋੜ ਕੇ ਇਸ ਦਬਾਅ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਾਧੂ ਖੂਨ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਇਹਨਾਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਤੇ ਖਿੱਚਾਅ ਪਾਉਂਦਾ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਤਰਲ ਲੀਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ,ਉਹ ਟੁੱਟ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਹਾਅ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਕਿਸ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ,ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਿਗਰ ਦੇ ਸਿਰੋਸਿਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਜਿਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਗਰ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਦਾਗੀ ਟਿਸ਼ੂ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲੀ ਪੋਰਟਲ ਨਾੜੀ ਰਾਹੀਂ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਕਿਸਟੋਸੋਮਿਆਸਿਸ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਪਰਜੀਵੀ ਲਾਗ ਵਧੇਰੇ ਆਮ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 230 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਲਾਗ ਹੈ।
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਕਿੰਨਾ ਗੰਭੀਰ ਹੈ ?
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਜਾਨਲੇਵਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣਾ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਹ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੀਆਂ,ਪਰ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਵਧਣ ਨਾਲ ਜੋਖਮ ਵਧਦਾ ਹੈ। ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਬਾਅ ਹੋਵੇਗਾ, ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਜਿੰਨੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਫਟਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਸੀਰੋਸਿਸ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨ ਹੈ l
ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਕਾਰਨ
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ 5 ਮੁੱਖ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
ਜਟਿਲਤਾਵਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਤੱਕ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਈ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ। ਸਿਰੋਸਿਸ ਵਾਲੇ 90% ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੱਛਣ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 40% ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਨਾੜਾਂ ਵਧੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੱਛਣ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਧੀਆਂ ਹੋਇਆਂ,ਲੀਕ ਕਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ:
-ਉਲਟੀ ਵਿੱਚ ਖੂਨ .
-ਮਲ ਵਿੱਚ ਖੂਨ .
– ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਕਰਕੇ ਫੁੱਲਿਆ ਹੋਇਆ ਪੇਟ ।
– ਲੱਤਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ (ਅਡੀਮਾ)
-ਮਾਨਸਿਕ ਉਲਝਣ ਜਾਂ ਭਟਕਣਾ
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵੀ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
-ਐਸਾਈਟਸ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਵਧੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਤੁਹਾਡੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਲੀਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਪੈਰੀਟੋਨੀਅਲ ਕੈਵਿਟੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਅਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਸੋਜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਭੁੱਖ ਅਤੇ ਹਾਜ਼ਮੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ,ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਛਾਤੀ ਦੇ ਖੋਲ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਪੈਰੀਟੋਨੀਅਲ ਕੈਵਿਟੀ ਚ ਲਾਗ (ਪੈਰੀਟੋਨਾਈਟਿਸ) ਲਈ ਇੱਕ ਜੋਖਮ ਦਾ ਕਾਰਕ ਵੀ ਹੈ।
ਗੈਸਟ੍ਰੋਇੰਟਸਟਾਈਨਲ ਖੂਨ ਦਾ ਵਹਿਣਾ:
ਤੁਹਾਡੇ ਗੈਸਟ੍ਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਟ੍ਰੈਕਟਵਿੱਚ ਵਧੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਫਟ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਕਰਕੇ esophageal varices ਹੁੰਦੇ ਹਨ ,ਜੋ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਤਲੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤੁਹਾਡੇ ਪੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵੀ ਸੁੱਜ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਂਸਿਵ ਗੈਸਟ੍ਰੋਪੈਥੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ) ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖੂਨ ਵਗਣ ਨਾਲ ਅਨੀਮੀਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਾਈਪਰਸਪਲੀਨਿਜ਼ਮ: ਤੁਹਾਡੀ ਤਿੱਲੀ ਰਾਹੀਂ ਖੂਨ ਦਾ ਵਹਾਅ ਘੱਟ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਵਾਧੂ ਖੂਨ ਨਾਲ ਸੁੱਜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਧੀ ਹੋਈ ਤਿੱਲੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰਗਰਮ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਦੇ ਜੰਮਣ (ਪਲੇਟਲੇਟ ਦੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਕਰਕੇ) ਅਤੇ ਇਮਿਊਨਿਟੀ (ਚਿੱਟੇ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ) ਦਾ ਆਪਸੀ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਘੱਟ ਬਲੱਡ ਆਕਸੀਜਨ :
ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ,ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਫੈਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਤੀਜਾ ਹਾਈਪੋਕਸੀਮੀਆ (ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਘੱਟ ਪੱਧਰ) ਵਿੱਚ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਹੈਪੇਟੋਪੁਲਮੋਨਰੀ ਸਿੰਡਰੋਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ :
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਫੈਲੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਗੁਰਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ,ਤਾਂ ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਕੇ ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ੍ਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੁਰਲੱਭ ਜਟਿਲਤਾ ਨੂੰ ਹੈਪੇਟੋਰੀਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।
ਹਲਕੀ ਬੌਧਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ : ਰੋਗੀ ਦਾ ਸਰੀਰ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਬਾਈਪਾਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ । ਪਰ ਜਦੋਂ ਖੂਨ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਬਾਈਪਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਤਾਂ ਇਹ ਫਿਲਟਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਕਾਰਜਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਲਝਣ ਜਾਂ ਭਟਕਣਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੈਪੇਟਿਕ ਐਨਸੇਫੈਲੋਪੈਥੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ l
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਕਾਰਨ :
ਲਿਵਰ ਸਿਰੋਸਿਸ : ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਿਗਰ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ ਹੈ,ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਇਰਲ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੀ , ਅਲਕੋਹਲ-ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ/ਜਿਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ।
ਜਿਗਰ ਦੇ ਗ੍ਰੈਨਿਊਲੋਮਾ/ਗੰਢਾਂ : ਗ੍ਰੈਨਿਊਲੋਮਾ ਸੋਜ਼ਸ਼ ਵਾਲੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹਨ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲਾਗਾਂ ਅਤੇ ਸੋਜਸ਼ ਰੋਗਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਕਿਸਟੋਸੋਮਿਆਸਿਸ ) ਦੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਪੋਰਟਲ ਵੇਨਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਚ ਸੁਭਾਵਕ ਟਿਊਮਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਅਕਸਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਫਾਈਬਰੋਸਿਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਖੂਨ ਦੇ ਗਤਲੇ/ਥਰੋਂਮਬੋਸਿਸ : ਪੋਰਟਲ ਵੇਨਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਥ੍ਰੋਮਬੋਸਿਸ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ,ਜਿਗਰ ਰਾਹੀਂ ਜਾਂ ਜਿਗਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਤਾਪੁਰਖੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਨਿਦਾਨ ਅਤੇ ਟੈਸਟ:
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ :
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਿੱਧਾ ਤਰੀਕਾ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਗਰ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਮਾਪਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾੜੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਕੈਥੀਟਰ ਪਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਸੰਕੇਤਾਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਛਾਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਮੇਜਿੰਗ ਟੈਸਟ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਟੈਸਟ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਕਲੀਨਿਕਲ ਸੰਕੇਤ/ਲੱਛਣ :
ਤੁਹਾਡੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਤਾਂ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜੇਕਰ ਤੂਹਾਨੂੰ :
ਵਧੇ ਹੋਏ ਨਾਰੀਆਂ (varices)
ਵਧੀ ਹੋਈ ਤਿੱਲੀ.
ਗੈਸਟ੍ਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਖੂਨ ਦਾ ਵਹਿਣਾ.
ਜਲਣ (ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਤਰਲ)।
ਹਲਕੇ ਬੌਧਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ
ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਦੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ.
ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹੀ ਖੂਨ ਦਾ ਵਗਣਾ ਅਤੇ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਪਿੱਛੋਂ ਖੂਨ ਵਗਣਾ ਬੰਦ ਨਾ ਹੋਣਾ
ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹੜੇ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ?
ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਜਾਂਚਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦੱਸ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਪਾਚਕ ਪੈਨਲ ਗੁਰਦੇ ਅਤੇ ਜਿਗਰ ਦੀ ਨਾਕਾਮੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖੂਨ ਦੇ ਸੈਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇਹ ਦਿਖਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਤੁਹਾਡੀ ਤਿੱਲੀ ਚਿੱਟੇ ਰਕਤਾਣੂਆਂ ਜਾਂ ਪਲੇਟਲੈਟਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਰਗਰਮ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਈ ? ਇਹ ਕੁਝ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿਖਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਜਾਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਤੋਂ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਮੇਜਿੰਗ ਟੈਸਟ ਤੁਹਾਡੇ ਪੋਰਟਲ ਵੈਨਸ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਸਿਰੋਸਿਸ, ਐਸਾਈਟਸ,ਵਧੇ ਹੋਏ ਅੰਗਾਂ ਅਤੇ ਵਧੀਆਂ ਜਾਂ ਨਵੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਇੱਕ ਡੌਪਲਰ ਅਲਟਰਾਸਾਉਂਡ ਮਰੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਖੂਨ ਦੇ ਸਰਕੁਲੇਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਦਿਖਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਅਤੇ ਅਸਧਾਰਨ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਚੌੜੇ ਜਾਂ ਤੰਗ ਹੋਣ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਐਂਡੋਸਕੋਪੀ : ਜੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਖੂਨ ਵਗਣ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਐਂਡੋਸਕੋਪੀ ਨਾਲ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਇੱਕ ਉਪਰਲੀ ਐਂਡੋਸਕੋਪੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਐਂਡੋਸਕੋਪ ਪਾ ਕੇ ਤੁਹਾਡੀ ਫੂਡ ਪਾਈਪ,ਮਿਹਦੇ ਅਤੇ ਡੂਓਡੇਨਮ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਲੱਗੇ ਇੱਕ ਕੈਮਰੇ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਟਿਊਬ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਰਗਰਮ ਜਾਂ ਤਾਜ਼ਾ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਗੇ। ਜੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ,ਤਾਂ ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਐਂਡੋਸਕੋਪ ਦੁਆਰਾ ਪਾਏ ਗਏ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸੰਭਾਵੀ ਇਲਾਜ :
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦਾ ਇਲਾਜ ਦੇ ਵਿਕਲਪ :
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਾ ਆਧਾਰ ਕੀ ਹੈ l ਜਿਵੇੰ ਕੋਈ ਲਾਗ ਜਾਂ ਖੂਨ ਦਾ ਥੱਕਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਤੁਹਾਡਾ ਡਾਕਟਰ ਦਵਾਈ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ l ਇਸ ਨਾਲ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੱਲ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂ ਕਿ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੰਢ ਵਾਲੇ ਟਿਸ਼ੂ,ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿਰੋਸਿਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ,ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਇਲਾਜ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਹੈ lਡਾਕਟਰ ਪਹਿਲਾਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ਪਾਏਗਾ,ਫਿਰ ਹੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹੱਲਾਂ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧੇਗਾ।
ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਮੁਢਲੇ ਇਲਾਜ :
ਐਂਡੋਸਕੋਪੀ : ਡਾਕਟਰ ਪਹਿਲਾਂ ਐਂਡੋਸਕੋਪਿਕ ਥੈਰੇਪੀ ਨਾਲ ਗੰਭੀਰ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰੇਗਾ। ਐਂਡੋਸਕੋਪਿਕ ਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਕਲੇਰੋਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਬੈਂਡਿੰਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਕਲੇਰੋਥੈਰੇਪੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਵਾਲੇ ਵੇਰੀਸਿਸ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਾਉਣਾ। ਬੈਂਡਿੰਗ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਛੋਟੇ ਰਬੜ ਦੇ ਬੈਂਡਾਂ ਨਾਲ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਵਾਲੇ ਖੂਨ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ।
ਦਵਾਈ : ਡਾਕਟਰ ਵਾਈਰਸ ਵਿੱਚ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਐਂਡੋਸਕੋਪਿਕ ਥੈਰੇਪੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਦਵਾਈਆਂ ਲਿਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੀਟਾ-ਬਲੌਕਰ ਪੋਰਟਲ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰ ਦਵਾਈ ਫੈਲੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ।
ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਲਈ ਮੁਢਲੇ ਇਲਾਜ :
ਹੈਪੇਟੋਪੁਲਮੋਨਰੀ ਸਿੰਡਰੋਮ ਲਈ ਆਕਸੀਜਨ ਥੈਰੇਪੀ .
ਹੈਪੇਟੋਰਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਲਈ ਡਾਇਲਸਿਸ .
ਹੈਪੇਟਿਕ ਇਨਸੇਫੈਲੋਪੈਥੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਦਵਾਈ ।
ਐਸਾਈਟਸ( ਪੇਟ ਅੰਦਰ ਭਰੇ ਹੋਏ ਤਰਲ ) ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਂਚ ਲਈ ਲਬਾਟਰੀ ਭੇਜਣਾ l
ਜਦੋਂ ਖੂਨ ਵਗਣਾ ਜਾਂ ਹੋਰ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ,ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦੂਜੀ ਲਾਈਨ ਦੇ ਇਲਾਜਾਂ ‘ਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ੰਟ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਪੋਰਟਲ ਵੇਨਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਰੀਡਾਇਰੈਕਟ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਟ੍ਰਾਂਸਜਗੂਲਰ ਇੰਟਰਾਹੇਪੇਟਿਕ ਪੋਰਟੋਸਿਸਟਮਿਕ ਸ਼ੰਟ (ਟਿਪਸ) : ਇਸ ਗੈਰ-ਸਰਜੀਕਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ,ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੰਟਰਵੈਂਸ਼ਨਲ ਰੇਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਸਟੈਂਟ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਐਕਸ-ਰੇ ਇਮੇਜਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚੋਂ ਸੁਰੰਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੂਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੋਰਟਲ ਨਾੜੀ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀ ਇੱਕ ਹੈਪੇਟਿਕ ਨਾੜੀ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ, ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਮੋੜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਬਾਅ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸੁਰੰਗ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਟੈਂਟ ਲਗਾਉਂਦੇ🦏 ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਟੈਂਟ ਦੇ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਜੋਖਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦੁਹਰਾਓ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਡਿਸਟਲ ਸਪਲੇਨੋਰੇਨਲ ਸ਼ੰਟ (DSRS) : ਇਹ ਸਰਜੀਕਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਵਿਕਲਪ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਰਜਰੀ ਅਤੇ ਰਿਕਵਰੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਮਰੀਜ਼ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਲੰਬੇ ਦਾਅ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਗਰ ਤੋਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸਪਲੀਨਿਕ ਨਾੜੀ ਨੂੰ ਡਿਸਕਨੈਕਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਸ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਖੱਬੇ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਨਾੜੀ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ,ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਤਿੱਲੀ ਦੋਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਅਤੇ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਚੋਣਵੇਂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਅੰਤ ਵਿੱਚ,ਵਧੀ ਹੋਈ ਜਿਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਲਿਵਰ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਲਈ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ।
ਕਿਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਫਾਲੋ-ਅੱਪ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ ?
ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਇਲਾਜਾਂ ਲਈ ਤੁਹਾਡੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਫਾਲੋ-ਅੱਪ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿ ਇਲਾਜ ਅਜੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਨਹੀਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਤੁਸੀਂ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਦਿਖਾਉਗੇ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਿਗਰ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਟੈਸਟਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਇਮੇਜਿੰਗ ਟੈਸਟਾਂ ਲਈ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਵਾਰ ਦਿਖਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੋਗੇ
ਸਿਰੋਸਿਸ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ :
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਜਿਗਰ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਸਾਰੇ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਡੇ ਵਸ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਪਰ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨ ਹਨ – ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਖੋਜ ਲੈਂਦੇ ਹੋ। ਅਲਕੋਹਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਂ ਪਾਚਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਰੋਗ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜਿਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਸੀ ਨੂੰ ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ ਨਾਲ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਕਰਵਾਉਣਾ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ।
ਤੁਹਾਡਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਕਿੰਨਾ ਗੰਭੀਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖੂਨ ਵਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਹੋਰ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਹਨ। ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੇ ਤੁਹਾਡੇ ਪਹਿਲੇ ਐਪੀਸੋਡ ਤੋਂ ਮੌਤ ਦਾ ਜੋਖਮ 40% ਤੱਕ ਵੱਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੂਨ ਵਗਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਅਗਲੇ ਐਪੀਸੋਡ ਤੋਂ ਮੌਤ ਦਾ ਜੋਖਮ 30% ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਸਿਰੋਸਿਸ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਜੋਖਮ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਹ ਘੱਟ ਹੈ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਜਿਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਜਲਦੀ ਹੈ।
ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਟੀਮ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹੋ। ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੈਕਅੱਪ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਲਓ। ਨਵੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਅਲਕੋਹਲ ਨੂੰ ਘਟਾਓ ਜਾਂ ਖ਼ਤਮ ਕਰੋ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਘੱਟ ਸੋਡੀਅਮ ਵਾਲੀ ਖੁਰਾਕ , ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਖੁਰਾਕ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਹੋਰ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਪੋਰਟਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਾ ਕਈ ਅੱਗਾਂ ਨੂੰ ਬੁਝਾਉਣ ਵਰਗਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਇਹ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੁਹਾਡੇ ਪੇਟ,ਫੇਫੜਿਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।