ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਸ਼ਬਦ-ਸਾਧਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇਂ ਜਾਂਦੇ ਇਸ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸਾਹਿਤਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਸ਼ਬੀਹਾਂ ਦੇ ਕੇ ਨਿਵਾਜਿਆ ਹੈ। “ਡਾ ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ-ਇੱਕ ਪਹਿਚਾਣ” ਨਾਂ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਅਭਿਨੰਦਨ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਲੇਖ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਉਹ ਖੋਜ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜ ਵਾਲਾ ਅਣਥੱਕ ਯੋਧਾ ਹੋ ਨਿੱਬੜੇ। ਕਵੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਉਹ ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦੀ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਈ ਲਈ ਅਥਾਹ ਪਿਆਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲ਼ਾ ਸ਼ਾਇਰ ਸਾਬਤ ਹੋਏ।
ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬਿਰਹੁੰ ਦੇ ਸ਼ਾਇਰ ਹਨ ਪਰ ਆਪਣੇ ਇਸ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਸਮੇਟ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਸਾਰੂ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ਼ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਿਹਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਅਸਲ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਮੁੱਲ ਤਾਂ ਸੌ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਚਲੰਤ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਕੁੱਝ ਵਕਤ ਲੋਕ-ਮਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਲੰਮੀ ਛਾਪ ਨਹੀੰ ਛੱਡ ਸਕਦੇ। ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਿਤਾਰਾ ਕਰ ਲੈੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉਦੋਂ ਉਹ ਕਾਕਾ ਆਤਮਾ ਸਿੰਘ ਪੰਛੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਲਿਖਦੇ ਸਨ, ਪੰਜਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖ ਕੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਹਾਣ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਅਤੇ ਛੋਹਲੇ ਸਨ।
ਉਹ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਮਕਸਦ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਉਹ ਯੂ ਪੀ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਗਏ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਿਸਤਰੀ ਸ੍ਰ ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ ਸੈਂਹਬੀ ਜੋ ਮੋਗੇ ਵਿੱਚ ਟਰੱਕ ਬਾਡੀ ਬਿਲਡਰਾਂ ਦੇ ਮੋਢੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਤਾਦ ਬਣੇ। ਸਾਡੇ ਦਾਦਾ ਜੀ, ਤਿੰਨ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ੍ਰ ਉਜਾਗਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸੱਜੀ ਬਾਂਹ ਟੁੱਟ ਜਾਣ ਕਾਰਣ ਪਰਿਵਾਰ ਉੱਪਰ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦਾ ਪਹਾੜ ਟੁੱਟ ਪਿਆ ਸੀ। ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਫ਼ੀਸ ਜੋਗੇ ਪੈਸੇ ਨਾ ਪੁੱਜਣ ਕਾਰਣ ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਜੀ ਨੂੰ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡ ਕੇ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਮੁੜਨਾ ਪਿਆ ਸੀ , ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੱਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚੋਂ ਉਗਾਏ ਜਾਂਦੀ ਫ਼ਸਲ ਵਿੱਚੋਂ ਕਮਾਈ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ਪਰ ਸ਼ਰੀਕੇਬਾਜ਼ੀ ਕਾਰਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਭੁਗਤਿਆ।
ਕੁੱਝ ਦੇਰ ਦਿੱਲੀ ਕਿਸੇ ਡਰਾਈਕਲੀਨਰ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫ਼ੇਰ ਪੰਜਾਬ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ।
ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਖਿਆ ਕਰਦੇ,”ਮੈਂ ਅਨਟਰੇਂਡ ਅਧਿਆਪਕ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੇ. ਬੀ ਟੀ ਤੋਂ ਪੀ. ਐੱਚ. ਡੀ ਤੱਕ ਦੀ ਸਾਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕਰ ਕੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਪੁੱਜਿਆ ਹਾਂ”।
ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਖੜੋਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰਨੀ ਸੌਖੀ ਨਹੀਂ।
ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਫ਼ਰਵਰੀ 1936 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਰਟੌਲ ਬੇਟ ਤਹਿਸੀਲ ਜ਼ੀਰਾ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਪੱਤੀ ਦੁੱਨੇ ਕੀ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਦੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਰਾਮ ਕੌਰ ਉਰਫ਼ ਰੱਖੋ ਸੀ। ਉਹ ਬਾਹੜਾ ਗੋਤ ਦੀ ਧੀ ਅਤੇ ਜ਼ੀਰੇ ਦੇ ਸੱਗੂ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀ ਦੋਹਤੀ ਸੀ। ਜ਼ੀਰੇ ਦੇ ਜੈਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬੇਮਿਸਾਲ ਕਾਰੀਗਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਅੱਜ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਸੋ, ਸ਼ਿਲਪ ਦਾ ਇਹ ਹੁਨਰ ਉਹਨਾਂ ਨਾਨੀ ਦੇ ਬਾਪ ਤੋਂ ਪਾਇਆ ਜੋ ਸਾਹਿਤ ਸੇਵਾ ਦੇ ਕੰਮ ਆਇਆ ।
ਆਪਣੇ ਤਾਇਆ ਜੀ ਸ੍ਰ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਕਵਿਤਾ “ਅੱਟਣਾਂ ਦੀ ਗਾਥਾ” ਵਿੱਚ ਉਹ ਲਿਖਦੇ ਹਨ,
“ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਰਤਾਰੇ ਲੋਹਾਰ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਹਾਂ
ਜਿਸ ਦੀ ਕਾਲ਼ੇ ਬੰਡਿਆਲ ਵਰਗੀ ਗਾਹਲ਼
ਖਿੰਡੀਆਂ ਬਿਰਤੀਆਂ ਦੀ ਝੰਡ ਕਰਦੀ ਹੈ…”
ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਸਨ, ਇੱਕ ਵਿਦਿਆਲਾ ਸਨ, ਜਿਹੜੇ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਉਸ ਸਮੇਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਰੁਕੇ ਹੋਏ ਡਾ. ਆਤਮ ਲਿਆਕਤ ਦੇ ਦੰਮ ਤੇ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਥੱਕੇ ਹਾਰੇ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਆਉਂਦੇ ਸਨ …।
ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਅੰਦਰੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਅਤੇ ਸੁੱਚੀ ਆਤਮਾ ਸੀ, ਨਿਰਾ ਕੁੰਦਨ ਪਰ ਉਹ ਆਸਾਧਾਰਣ ਬੁੱਧੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ, ਅੰਦਰੋਂ ਰੱਬ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਬਾਹਰ ਨੂੰ ਨਾ ਦੇਖੋ , ਦੇਖੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀ ਹੈ….?ਬਾਹਰੋਂ ਤਾਂ ਬੰਦੇ ਨੇ ਬੇਦਰੇਗ਼ ਜ਼ਮਾਨੇ ਨਾਲ਼ ਭਿੜਨਾ ਹੁੰਦੈ….!
ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਨੇ 35 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ।ਐੱਮ . ਏ. ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ “ਸਾਧੂ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਆਰਿਫ “ਜੀ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ । ਪੀ. ਐੱਚ ਡੀ ਵਿੱਚ “ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਦੇਣ “ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਉੱਤੇ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਸੌ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਤੇ ਖੋਜ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਬੂ ਰਜਬਅਲੀ ਜੀ ਬਾਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੱਡਮੁੱਲਾ ਕਾਰਜ ਹੈ।
ਕਵਿਤਾ, ਗ਼ਜ਼ਲ ਅਤੇ ਕਾਵਿ-ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਕਦਮੀਂ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੇ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਬਹੁਤ ਦਰਿਆ ਦਿਲ ਸਨ, ਬਾਰੀਕ ਬੁੱਧ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ । ਆਪਣੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ “ ਬਾਵਨੀ “ ਲਿਖ ਕੇ ਉਹ “ਬਾਵਨੀਕਾਰ “ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਏ।
ਪੇਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਉਹ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਧਿਆਪਕ ਰਹੇ। ਆਖ਼ਰੀ ਅਠਾਰਾਂ ਸਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਗੌਰਮਿੰਟ ਕਾਲਜ ਲੁਧਿਆਣਾ ਵਿਖੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਯੋਗ ਰਹਿਨੁਮਾਈ ਕੀਤੀ। ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਡਾ. ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਗੁਰਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ, ਡਾ. ਪਰਮਜੀਤ ਕੌਰ ਪਾਸੀ, ਡਾ. ਇਕਬਾਲ ਕੌਰ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਹੇ। ਵੀਰ ਜਨਮੇਜਾ ਜੌਹਲ ਨਾਲ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲੰਮਾ ਸਾਥ ਰਿਹਾ।
ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਜੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੀ ਕਿ ਹੋਰ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਜ਼ਿੰਮਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚੁੱਕਿਆ ਅਤੇ ਨਿਭਾਹਿਆ ਉਸਦੀ ਅੱਗੋਂ ਸੰਭਾਲ਼ ਬੜੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਮਾਣ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਦਰ ਕੀਤੀ, ਉਹ ਅਜੀਤ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਟਿ੍ਰਬਿਊਨ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਛਪੇ। ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬੜੇ ਠੋਸ ਸਾਹਿਤਕ ਕਾਰਜ ਕਰਵਾਏ।
“ਲੋਕਯਾਨਿਕ ਵਿਅੰਗਕਾਰੀ” “ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਨੋਬੈੱਲ ਸਾਹਿਤਕਾਰ” “ਬਾਵਨੀ”, ਉੱਤਰ ਬਾਵਨੀ, “ਬਰਤਾਨਵੀ ਸੱਜਣ ਸੁਹੇਲੜੇ,” ਪੰਜਾਬੀ ਬੰਗਲਾ ਬਾਵਨੀ”, “ਲੁਧਿਆਣਾ ਬੋਲਦਾ ਹੈ, ਨਯਾਯ ਮਾਰਤੰਡ -ਪੰਡਿਤ ਭਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀ”, ਅਨੋਖਾ ਰਜਬਅਲੀ, ਅਨੂਠਾ ਰਜਬਅਲੀ -ਸੰਪਾਦਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ”, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਰ ਮੁੱਲਵਾਨ ਸਾਹਿਤਕ ਖੋਜ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੌਲਿਕ ਕਾਵਿ-ਪੁਸਤਕਾਂ ਜਿਵੇਂ “ਬਿਹਾਗ”, “ਸ਼ਿੱਦਤ”, “ਅੱਟਣਾਂ ਦੀ ਗਾਥਾ”, “ਜ਼ਿਕਰ”, “ਈਮਾਨ”, “ਪ੍ਰੋਟੋਨ” , “ਰਹਿਮਤ”, ਆਦਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਅਤੇ ਲਾਹੇਵੰਦ ਸਾਹਿਤ-ਪੁਸਤਕ-ਭੰਡਾਰ ਹੈ । ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਘੜਨਹਾਰੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ਼ ਬੇਹਿਸਾਬ ਸ਼ਬਦ -ਭੰਡਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਸੱਚਮੁਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵਾਰਸਾਂ ਦਾ ਸ਼ਰਮਾਇਆ ਹੈ।
ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅਖ਼ੀਰਲਾ ਅਤੇ ਮੁੱਲਵਾਨ ਕਾਰਜ “ ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ ਪੰਜਾਬ “ ਹੈ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਪੁਰਾਣੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਗਾਥਾ ਛੋਹੀ ਸੀ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਮਰ ਦੇ ਉਸ ਆਖ਼ਰੀ ਪੜਾਅ ਉੱਤੇ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਲੱਤਾਂ ਸ਼ੂਗਰ ਕਾਰਣ ਕੱਟੀਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ।
ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉਸ ਔਖੀ ਘੜੀ ਬਾਰੇ ਦੋਸ਼ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਬੱਸ ਇਹ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਕੀ ਏਨੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਬੁਲੰਦੀ ਨਾਲ਼ ਜਿਉਣ ਵਾਲ਼ੇ ਅਜਿਹੇ ਜਿਉੜੇ ਲਈ ਕੁੱਝ ਸਾਰਥਿਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ…?
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੰਭਾਲ਼ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਏਨੇ ਕਸ਼ਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੱਤ ਸਾਲ ਵਧੀਆ ਜਿਉਂ ਗਏ ਅਤੇ ਜਾਂਦੇ
ਜਾਂਦੇ ਵੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ “ਰਹਿਮਤ “ ਨਾਂ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਨਾਲ਼ ਕੁੱਝ ਸਬਕ ਸਿਖਾ ਕੇ ਗਏ ਹਨ।
ਉਸ ਰਹਿਮਤ ਲਈ ਅਪਾਰ ਸ਼ੁਕਰਾਨੇ !
ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਕੇਵਲ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮੇਰੇ ਗੁਰੂ ਵੀ ਸਨ , ਮੈਂ ਵੀ ਗੌਰਮਿੰਟ ਕਾਲਜ ਲੁਧਿਆਣਾ ਤੋਂ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਜਿਹੜੀ ਸੱਚੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮੇਰੇ ਬਾਪ ਨੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਮੈਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਉਸੇ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਸਾਹਿਤਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਪਾਈ ਹਾਂ।
“ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ ਯਾਦਗਾਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ “ ਦੇਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮੇਰੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਅਤੇ ਮੇਰੀ ਸਾਹਿਤਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਯਥਾਸੰਭਵ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਹਿਤ ਨਿਭਾਹੁਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਾਂ।
ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ੀਮ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਗੌਰਵ ਦੀ ਗਾਥਾ ਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸਪੂਤ ਡਾ. ਆਤਮ ਹਮਰਾਹੀ 28 ਜੁਲਾਈ 2005 ਨੂੰ ਇਸ ਫ਼ਾਨੀ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਇੱਕ ਭਰਪੂਰ ਅਤੇ ਸਾਰਥਿਕ ਜੀਵਨ ਜਿਉਂ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ।
“ਚਿੰਤਨਸ਼ੀਲ ਸਾਹਿਤਧਾਰਾ ਸੰਸਥਾ” ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸਾ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਬੱਸ!
….———-…!
