ਨੋਇਡਾ, 17 ਦਸੰਬਰ – ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਕਾਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਡਿਜੀਟਲ ਅਰੈਸਟ ਸਿਰਫ ਇਕ ਝੂਠ ਹੈ। ਫੋਨ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਬਿਨਾਂ ਘਬਰਾਇਆਂ ਫੋਨ ਕੱਟ ਦਿਉ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਠੱਗੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਚੌਕਸੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।ਦੈਨਿਕ ਜਾਗਰਣ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਲੁਟੇਰਾ ਆਨਲਾਈਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਸੈਕਟਰ 121 ਸਥਿਤ ਹੋਮਜ਼ 121 ਸੁਸਾਇਟੀ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਥਾਣੇ ਦੇ ਸਬ-ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਤੇ ਸਾਈਬਰ ਮਾਹਿਰ ਸਬ-ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਸਮਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤੇ।
ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਸ਼ਿਕਾਰ
ਸਬ-ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਸਮਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਕਸਰ ਸਾਡੇ ਮਨ ’ਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਠੱਗਾਂ ਤਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀ ਹੈ? ਓਪਨ ਸੋਰਸ ਟੂਲਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਤੈਰ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ ਲੋਕ ਹਰ ਫੋਟੋ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੁਝ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਪਲੋਡ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਠੱਗ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਨੂੰ ਖੋਖਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਕਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦੇ ਕੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਅਰੈਸਟ ਕਰ ਕਰ ਕੇ ਠੱਗੀ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਬ-ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਨੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਤੇ ਆਈਟੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਕਸਰ ਤੈਰਾਕ ਹੀ ਡੁੱਬਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਤੇ ਆਈਟੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲਜ਼ ਨੂੰ ਖੁਦ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧੋਖਾਧੜੀ ਬਾਰੇ ਤਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਪਰ ਟੇਫਕੋਪ ਅਤੇ ਐਸਐਮਐਸ ਹੈਡਰ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਆਈਡੀ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਜਾਅਲੀ ਸਿਮ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤੇ ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਜਾਲ੍ਹੀ ਐਸਐਮਐਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਦੋ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਿਮਾਂ ਵਿਚ ਗੜਬੜੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਥਾਣਾ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ।
WhatsApp ਸੈਟਿੰਗ ’ਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਉ ਕਾਲ ਆਪਸ਼ਨ
ਸਬ-ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਡਿਜੀਟਲ ਅਰੈਸਟ ਗਿਰੋਹ ਅਕਸਰ ਵੀਡੀਓ ਕਾਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੰਪਰਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵ੍ਹਟਸਐਪ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਵ੍ਹਟਸਐਪ ਕਾਲ ਦੀ ਸੈਟਿੰਗ ‘ਚ ਜਾ ਕੇ ਆਪਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਸ਼ਨ ਅਣਜਾਣ ਨੰਬਰਾਂ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਹਰੀ ਲਾਈਟ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਚ ਹੀ 50 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੇ WhatsApp ਸੈਟਿੰਗਾਂ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤਾ।
ਦੋ ਮੋਬਾਈਲਾਂ ਦੀ ਕਰੋ ਵਰਤੋ
ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਵਿਨੇ ਦੂਬੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਡੰਮੀ ਨੰਬਰ, ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਮੋਬਾਈਲ ’ਚ ਬੈਂਕ, ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਤੇ ਹੋਰ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਜੁੜੇ ਮੂਲ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ ਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਹੀ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਦੀਆਂ ਇੰਟਰਨੈਟ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਪੇਟੀਐਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਐਪਸ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
