ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਮਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ, ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸੋਜਸ਼ ਕਾਰਨ, ਇਹ ਤੰਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਬਲਗ਼ਮ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਾਹ ਲੈਣ ‘ਚ ਤਕਲੀਫ, ਸਾਹ ਲੈਣ ‘ਚ ਤਕਲੀਫ ਅਤੇ ਖੰਘ, ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸੀਟੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਛੂਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਜੇ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ, ਲਗਪਗ 26 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਦਮੇ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ ਅਤੇ ਲਗਪਗ 4 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਸ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਦਮਾ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ ਮਈ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਸਥਮਾ ਵਰਗੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਦਮਾ ਦਿਵਸ 7 ਮਈ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਦਮੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਸਥਮਾ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਮੌਸਮ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ ਕਾਰਨ ਅਸਥਮਾ ਅਟੈਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਹਵਾ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਅਸਥਮਾ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਡਾ: ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਡੋਗਰਾ (ਸੀਨੀਅਰ ਸਲਾਹਕਾਰ, ਪਲਮੋਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ, ਮਾਰਿੰਗੋ ਏਸ਼ੀਆ ਹਸਪਤਾਲ, ਗੁਰੂਗ੍ਰਾਮ) ਨਾਲ ਇਹ ਜਾਣਨ ਲਈ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਮੇ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਬਾਰੇ ਉਸ ਨੇ ਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।
ਡਾ. ਡੋਗਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸਥਮਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਦਮੇ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਦੌਰੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਡੀ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਅਸਥਮਾ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਗਰਮੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਘੱਟ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਵੇਰੇ 11 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਤੱਕ। ਸਵੇਰੇ ਜਾਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ 7-9 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਾਹਰ ਜਾਓ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ‘ਤੇ ਗਰਮੀ ਦਾ ਅਸਰ ਘੱਟ ਹੋਵੇ।
ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਵੇਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਪਰਾਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਦਮੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਜਿੰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਜਦੋਂ ਹਵਾ ਤੇਜ਼ ਵਗ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਹਵਾ ਵਿਚ ਪਰਾਗ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਬਾਹਰ ਨਾ ਜਾਣਾ ਹੀ ਸਮਝਦਾਰੀ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਪਰਾਗ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਘਰ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਸਾਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਬੰਦ ਰੱਖੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਪਣੇ ਏਸੀ ਦੇ ਫਿਲਟਰ ਨੂੰ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਰਹੋ, ਤਾਂ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਉੱਥੋਂ ਅੰਦਰ ਨਾ ਆਵੇ।
ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਹਵਾ ਦਾ AQI ਚੈੱਕ ਕਰੋ। ਜੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਬਹੁਤ ਖਰਾਬ ਹੈ, ਤਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪੱਧਰ ਕਾਰਨ ਅਸਥਮਾ ਅਟੈਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਭਾਵੇਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਪਵੇ, ਮਾਸਕ ਪਹਿਨੇ ਬਿਨਾਂ ਨਾ ਜਾਓ। ਦਮੇ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪੀਕ ਫਲੋ ਮੀਟਰ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਯੰਤਰ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਇਹ ਦਮੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
