ਨੇਪਾਲ, 4 ਅਪ੍ਰੈਲ – ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਫ਼ਤੇ ਭਰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਿਹਾ। ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ’ਚ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ (AQI) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ’ਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਾਠਮੰਡੂ ਦੇ AQI ਪੱਧਰ 348 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਸਨੂੰ ‘ਖਤਰਨਾਕ’ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, MoHP ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ, ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। MoHP ਨੇ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਰਹੋ, ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨੋ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ।
ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਬੁਧਾਥੋਕੀ ਨੇ “ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਮੂਹਾਂ – ਬੱਚਿਆਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ, ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ – ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਮੰਤਰਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਾ ਹੋਵੇ ਘਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਰਹਿਣ, ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨਣ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ।” AQI ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ: 0-50 “ਚੰਗਾ” ਹੈ, 51-100 “ਦਰਮਿਆਨੀ” ਹੈ, 101-150 “ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸਮੂਹਾਂ ਲਈ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ” ਹੈ, 151-200 “ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ” ਹੈ, 201-300 “ਬਹੁਤ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ” ਹੈ ਅਤੇ 301 ਤੋਂ ਉੱਪਰ “ਖਤਰਨਾਕ” ਹੈ। ਕਾਠਮੰਡੂ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ AQI 348 ਹੈ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ “ਖਤਰਨਾਕ” ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਫ਼ਤ ਜੋਖਮ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਥਾਰਟੀ ਨੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਲਈ ਜੰਗਲ ਦੀ ਅੱਗ, ਸੜਕਾਂ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ, ਉਦਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਫਰਮਾਂ ਨੂੰ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਅਥਾਰਟੀ ਨੇ ਸਬੰਧਤ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਨੇੜਿਓਂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਕਟ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਵੀ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ’ਚ, ਕਾਠਮੰਡੂ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਫ਼ੀ ਵਿਗੜ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਤੱਖ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ’ਚ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਬਰੀਕ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੱਡੇ ਧੂੜ ਦੇ ਕਣ ਉੱਪਰਲੇ ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ’ਚ ਫ਼ਿਲਟਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, PM2.5 ਵਰਗੇ ਛੋਟੇ ਕਣ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਮਾ, ਲਾਗ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਨਾਲ ਦਮੇ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਦੌਰੇ, ਬੇਹੋਸ਼ੀ, ਜਾਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਨਮੂਨੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਾਗਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿਕੋਟੀਨ, ਕੈਡਮੀਅਮ, ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਅਤੇ ਸਲਫਰ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਵਰਗੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਦਿਲ, ਗੁਰਦੇ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਵਰਗੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਅਧਰੰਗ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਉੱਚ ਪੱਧਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਣਜੰਮੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ “ਕੰਬਲ ਪ੍ਰਭਾਵ” ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਦੇ ਸਹੀ ਗੇੜ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਵੇਰ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉੱਚਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੌਸਮੀ ਅੱਗਾਂ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਵਿਗੜਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ 42,000 ਮੌਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ – ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 19% ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ 27% 70 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਕੜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੇ ਨੇਪਾਲੀਆਂ ਦੀ ਉਮਰ 4.1% ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
