March 12, 2025

ਔਕਲੈਂਡ, 12 ਮਾਰਚ – ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਵੀਜ਼ਾ ਦੇ ਕੇ ‘ਪੱਕੇ ਨਿਵਾਸੀ’ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਤੁਹਾਡੇ ਹਵਾਲੇ ਹੋਣ ਦਾ ਸਾਰਥਿਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2024 ਦੇ ਵਿਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਵਿਚ 39,914 ਵਿਦੇਸ਼ ਜਨਮੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ 14.47% ਭਾਰਤ ਜਨਮੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 5,777 ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਾਲੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਦੱਖਣੀ ਫਰੀਕੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਤੇ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ ਉਤੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਟਾਪੂ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡਰ ਬਣਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 67 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਟੋਂਗਾ 8ਵੇਂ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਚੋਟੀ ਦੇ 10 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ, ਜਿਸਨੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਸੂਚੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, 700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਰਮਨਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਬਦਲਾਅ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡਰ ਬਣਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੋਹਰੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਚੀਨੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਤਿਆਗਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਗਿਣਤੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਘੱਟ ਹੋਈ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਨਵਰੀ 2013 ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ 2023 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਉਹ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਉੱਤਰੀ ਆਇਰਲੈਂਡ, ਸਕਾਟਲੈਂਡ, ਵੇਲਜ਼ ਅਤੇ ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਹੈ। 1949 ਤੋਂ 2014 ਤੱਕ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੀਨ ਅਤੇ ਸਮੋਆ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 2023 ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਦੂਜਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਸਿਖਰ ’ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਵਰਨਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਵਤਨ ਪ੍ਰਤੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਦੇ ਇੱਕ ਕਾਰਜ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਹਾਰਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਵੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਸਰਵਰਕ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ਬਦਲ ਕੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਕਾਲੇ ਸਰਵਰਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਵਿਚ ਵੀਜ਼ਾ ਮੁਕਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਘੁੰਮਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। 06 ਸਤੰਬਰ 1948 ਨੂੰ ‘ਬਿ੍ਰਟਿਸ਼ ਨੈਸ਼ਨਲਟੀ ਐਂਡ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਸਿਟੀਜ਼ਨਸ਼ਿੱਪ ਐਕਟ 1948’ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪਾਸਪੋਰਟ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ ਬਿ੍ਰਟਸ਼ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਸੀ, 1949 ਦੇ ਵਿਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1997 ਤੋਂ 2002 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲਗਪਗ 8000 ਭਾਰਤੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 5 ਸਾਲ ਵਿਚ ਨਾਗਿਰਕਤਾ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ: ਇੱਕ ਜਾਣਕਾਰੀ 1.ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਕਾਲ: ਅਰਜ਼ੀਦਾਤਾ ਨੂੰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ ਤੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਹਰੇਕ ਸਾਲ 240 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 1,350 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਲਈ ਹੈ ਕਿ ਅਰਜ਼ੀਦਾਰ ਦਾ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਨਾਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ 21 ਅਪ੍ਰੈਲ 2005 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਹਾਸਿਲ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਮਾਂ 3 ਸਾਲ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 730 ਦਿਨ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। 2. ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਨਾਲ ਵਚਨਬੱਧਤਾ: ਅਰਜ਼ੀਦਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। 3. ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਗਿਆਨ: ਅਰਜ਼ੀਦਾਰ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਸਮਝ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਕੇ ਵਿਚਰ ਸਕਣ। 4. ਚੰਗੇ ਚਰਿਤਰ ਦੀ ਪੜਚੋਲ: ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣਨ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀਦਾਰ ਦਾ ਚਰਿਤਰ ਚੰਗਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਗੰਭੀਰ ਅਪਰਾਧਿਕ ਮਾਮਲੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਗੱਲ ਨਾ ਹੋਵੇ। 5. ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼: 16 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਅਲੱਗ ਪਾਲਿਸੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਘੱਟ ਲੋੜਾਂ ਹਨ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 12 ਮਾਰਚ – ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਨਵੇਂ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨਿਯਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜੋ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਅਤੇ ਮਾਨਕੀਕਰਨ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਇਹਨਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾਉਣਾ, ਇਸ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਮਿਆਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਹੇਠਾਂ ਪੰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ: ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਹੁਣ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ 1 ਅਕਤੂਬਰ, 2023 ਨੂੰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਹੀ ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸਵੀਕਾਰਯੋਗ ਸਬੂਤ ਹੈ। ਇਹ ਨਗਰ ਨਿਗਮ, ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੌਤ ਰਜਿਸਟਰਾਰ ਜਾਂ ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੌਤ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਐਕਟ, 1969 ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਅਥਾਰਟੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਾਰੀਖ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਹੋਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੇਵਾ ਰਿਕਾਰਡ, ਪੈਨ ਕਾਰਡ, ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਲਾਇਸੈਂਸ, ਸਕੂਲ ਛੱਡਣ ਦਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਂ ਦਸਵੀਂ ਦਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਸਵੀਕਾਰਯੋਗ ਹਨ। ਫਾਇਦੇ: ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਤਸਦੀਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਧੇਰੇ ਸਹੀ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਹੈ। 2. ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਪਤਿਆਂ ਦੀ ਡਿਜੀਟਲ ਏਮਬੈਡਿੰਗ ਨਿੱਜਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ’ਚ, ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਪਤੇ ਹੁਣ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਪੰਨੇ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਛਾਪੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਬਾਰਕੋਡ ਏਮਬੈਡ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਅਧਿਕਾਰੀ ਪਤੇ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਰਕੋਡ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫਾਇਦੇ: ਇਹ ਨਿੱਜੀ ਵੇਰਵਿਆਂ ਦੇ ਅਣਉਚਿਤ ਖ਼ੁਲਾਸੇ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰ ਕੇ ਪਛਾਣ ਚੋਰੀ ਦੇ ਜੋਖ਼ਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। 3. ਰੰਗ-ਕੋਡਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਲਈ ਇੱਕ ਰੰਗ-ਕੋਡ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਚਿੱਟਾ ਪਾਸਪੋਰਟ: ਸਰਕਾਰੀ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲਾਲ ਪਾਸਪੋਰਟ: ਰਾਜਦੂਤਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੀਲਾ ਪਾਸਪੋਰਟ: ਅਜੇ ਵੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ: ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਪਛਾਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਰਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪਾਸਪੋਰਟ ਧਾਰਕ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। 4. ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਪੰਨੇ ‘ਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਨਿੱਜਤਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜੋ ਇਕੱਲੇ ਮਾਤਾ ਜਾਂ ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਤਲਾਕਸ਼ੁਦਾ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਪ੍ਰਭਾਵ : ਇਸ ਲੋੜ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਕੇ, ਸਰਕਾਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੰਭਾਵੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। 5. ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੌਖੇ ਕਰਨ ਲਈ, ਸਰਕਾਰ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ’ਚ ਡਾਕਘਰ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰਾਂ (POPSKs) ਦੀ ਗਿਣਤੀ 442 ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 600 ਕਰੇਗੀ। ਡਾਕ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ (MEA) ਨੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਮਝੌਤਾ ਪੱਤਰ (MoU) ਨੂੰ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਹੋਰ ਨਵਿਆਇਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਵਧੇਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਕੋਲ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਤੱਕ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਹੋਵੇਗੀ, ਉਡੀਕ ਸਮਾਂ ਘਟੇਗਾ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਅਰਜ਼ੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਪਾਸਪੋਰਟ ਅਰਜ਼ੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਕੁਸ਼ਲ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਕੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਬਣਾ ਕੇ, ਸਰਕਾਰ ਪਾਸਪੋਰਟ ਧਾਰਕਾਂ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਵਧੀ ਹੋਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਨੁਕਤੇ: ਮਿਆਰੀ ਜਨਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਡਿਜੀਟਲ ਪਤੇ ਰੰਗ-ਕੋਡ ਵਾਲੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਧੀ ਹੋਈ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਤੁਹਾਡੇ ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਸੁਚਾਰੂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਨੁਭਵ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 12 ਮਾਰਚ – ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਾ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨੋਕ ’ਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸੂਬੇ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਹਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਹੱਲ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਛੇ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤਕ ਚੱਲੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ’ਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ-2024-25 ਲਈ ਪੂਰਕ ਮੰਗਾਂ-2024-25, 2021-22 ਲਈ ਵਾਧੂ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਅਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ਬਜਟ ਦੇ ਦੂਜੇ ਬੈਚ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ’ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ। ਕਾਂਗਰਸ ਆਗੂ ਗੌਰਵ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਪਿਛਲੇ ਢਾਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨੋਕ ’ਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਹੋ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨੋਕ ’ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡਰ ਨੂੰ ਸੁਣੋ। ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਸਿਆਸੀ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।’’ ਮਨੀਪੁਰ ਮੁੱਦੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਬਾਰੇ ਗੋਗੋਈ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਮੈਂਬਰ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਏ। ਗੌਰਵ ਗੋਗੋਈ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਵਿਚਾਲੇ ਤਿੱਖੀ ਬਹਿਸ ਵੀ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਟਿਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ‘ਗਾਇਬ’ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੋਗੋਈ ਦੀ ਟਿਪਣੀ ‘ਡੂੰਘੀ’ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢੀਆਂ ਹਨ, ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਦਨ ਵਿਚ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਵੀ ਰੋਕਿਆ ਹੈ। ਬਹਿਸ ਉਦੋਂ ਵਧ ਗਈ ਜਦੋਂ ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਸ਼ੀਕਾਂਤ ਦੂਬੇ ਨੇ ਦਖਲ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਨੇ ਗੋਗੋਈ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿਤੀ। ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਸ਼ੀਕਾਂਤ ਦੂਬੇ ਨੇ ਨਿਯਮ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਓਮ ਬਿਰਲਾ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਗੋਗੋਈ ਨੂੰ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਦੀਆਂ ਪੂਰਕ ਮੰਗਾਂ ’ਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਸਦਨ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ਬਜਟ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਸਪੀਕਰ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ’ਤੇ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਦੀ ਪੂਰਕ ਮੰਗ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ 2023 ’ਚ ਮਨੀਪੁਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਦੋ ਸਾਲ ਬੀਤ ਚੁਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅਜੇ ਤਕ ਸੂਬੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਣ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।’’ ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਿਪਲਬ ਦੇਬ ਨੇ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ਾਸਨ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸਨ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਮਜਬੂਰੀ ’ਚ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੈਸ਼ਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ’ਚ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਰਾਜ ਨੂੰ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ’ਚ ਢਾਂਚਾਗਤ ਨਾਬਰਾਬਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਪਟੀਸ਼ਨ ਬਾਹਰੀ ਮਨੀਪੁਰ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅਲਫਰੈਡ ਕੰਗਮ ਐਸ. ਆਰਥਰ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮਨੀਪੁਰ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅੰਗੋਮਚਾ ਬਿਮੋਲ ਅਕੋਇਜਮ ਨੇ ਉਠਾਈ ਸੀ। ਅਕੋਇਜਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਬਿਹਾਰ ਵਰਗੇ ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ ਮਨੀਪੁਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ ਹੁੰਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਸੂਬੇ ’ਚ ਅਦਿੱਖਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਅਦਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ… ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਰਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਵਾਂਗ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਗੇ।’’ ਘੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਸ ਸਥਿਤੀ ’ਚ, ਤੁਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਮ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋਵੇਗੀ… ਬਜਟ ਨੂੰ ਇਹ ਦਰਸਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਰਾਜ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹੋ।’’ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨੀਰਜ ਮੌਰਿਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਡਬਲ ਇੰਜਣ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੂਬੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਤ੍ਰਿਣਮੂਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸਯਾਨੀ ਘੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨੀਪੁਰ ’ਤੇ ਚੁੱਪ ਹਨ, ਜੋ 600 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਲਪੇਟ ’ਚ ਹੈ। ਘੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਿਰਫ ਕੁੱਝ ਖਾਲੀ ਸ਼ਬਦ ਬੋਲੇ ਅਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕ ਵੀ ਠੋਸ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁਕਿਆ। ਤ੍ਰਿਣਮੂਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਟਿਪਣੀ ’ਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਨਿਤਿਆਨੰਦ ਰਾਏ ਨੇ ਤਿੱਖੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਸਦਨ ਨੂੰ ਗੁਮਰਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ।

ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਪੌੜੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਗੰਗਾ-ਭੋਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਵਨੰਤਰਾ ਰਿਜ਼ਾਰਟ ਵਿੱਚ ਮਸਾਂ 19 ਸਾਲ ਦੀ ਰਿਸੈਪਸ਼ਨਿਸਟ ਅੰਕਿਤਾ ਭੰਡਾਰੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਸੀ ਬੀ ਆਈ ਜਾਂਚ ਲਈ ਲਾਈ ਅਰਜ਼ੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੱਦ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਕੋਲਿਨ ਗੌਨਸਾਲਵੇਜ਼ ਨੇ ਇੱਕ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਪੱਤਰ ਲਿਖਿਆ ਹੈਮੈਨੂੰ ਅਫਸੋਸ ਹੈ ਅੰਕਿਤਾ, ਤੇਰੀ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਸੀ ਬੀ ਆਈ ਜਾਂਚ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਟੀਸ਼ਨ ਖਾਰਜ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਤੱਕ ਮੁੱਖ ਅਪਰਾਧੀ ਨੂੰ ਫੜਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਮੈਨੂੰ ਅਫਸੋਸ ਹੈ ਸੋਨੀ ਦੇਵੀ, ਤੁਹਾਡੀ ਪਿਆਰੀ ਬੇਟੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵੀ ਆਈ ਪੀ ਨੇ ‘ਵਿਸ਼ੇਸ ਸੇਵਾਵਾਂ’ ਮੰਗੀਆਂ। ਨਾਂਹ ਕਰਨ ’ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਹੋ ਗਈ। ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵੀ ਦੁੱਖ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਪੁਲਸ ਰਾਜ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅੱਗੇ ਏਨੀ ਝੁਕ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਪਰਾਧ ਨੂੰ ਲੁਕੋਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਕਿਤਾ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋਸਤ ਪੁਸ਼ਪਦੀਪ ਵਿਚਾਲੇ ਵਟਸਐਪ ਚੈਟ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤਾ ਨੇ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਆਏ ਵੀ ਆਈ ਪੀ ਵੱਲੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੇਵਾਵਾਂ ਮੰਗਣ ਦੀ ਗੱਲ ਦੱਸੀ ਸੀ, ਨੂੰ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਚੈਟ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤਾ ਨੇ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਆ ਕੇ ਬਾਹਰ ਲੈ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਵਿੱਚ ਪੁਸ਼ਪਦੀਪ ਤੇ ਵੀ ਆਈ ਪੀ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਵਿਚਾਲੇ ਸਵੀਮਿੰਗ ਪੂਲ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਦਾ ਵੀ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਦਕਿ ਪੁਸ਼ਪਦੀਪ ਨੇ ਪੁਲਸ ਵੱਲੋਂ ਦਿਖਾਈ ਫੋਟੋ ਤੋਂ ਸਹਿਯੋਗੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਤੀਜਾ, ਸਹਿਯੋਗੀ ਆਪਣੇ ਬੈਗ ਵਿੱਚ ਨਕਦੀ ਤੇ ਹਥਿਆਰ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਪੁਲਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾ ਮੁਲਜ਼ਮ ਬਣਾਇਆ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ। ਚੌਥਾ, ਹੋਟਲ ਕਰਮੀ ਅਭਿਨਵ ਦੇ ਇਸ ਬਿਆਨ ਦਾ ਵੀ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਜਬਰੀ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਹੱਤਿਆ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਕਿਤਾ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਰੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਪੰਜਵਾਂ, ਜਿਸ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤਾ ਰੁਕੀ ਸੀ, ਉਸ ਦੀ ਫਾਰੈਂਸਿਕ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਵੀ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਨਾਲ ਨੱਥੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਛੇਵਾਂ, ਅਪਰਾਧ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਯਾਨਿ ਜਿਸ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਰੁਕੀ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਵਿਧਾਇਕ ਤੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ’ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸੱਤਵਾਂ, ਵੀ ਆਈ ਪੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਟਲ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੇ ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ ਕਦੇ ਜ਼ਬਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਅੱਠਵਾਂ, ਹੋਟਲ ਦੀ ਸੀ ਸੀ ਟੀ ਵੀ ਫੁਟੇਜ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵੀ ਆਈ ਪੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਪਤਾ ਲੱਗਦੀ, ਇਸ ਆਸਾਨ ਬਹਾਨੇ ਨਾਲ ਕਦੇ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਕੈਮਰੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਨੌਵਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਗਵਾਹਾਂ ਨੇ ਗਵਾਹੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਅੰਕਿਤਾ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਦੇ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਦਸਵਾਂ, ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਪੁਲਸ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਬਿਆਨ ਕਿ ਕਾਲ ਡਿਟੇਲ ਰਿਕਾਰਡ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਲੱਭਾ, ਗੰੁਮਰਾਹਕੁੰਨ ਸੀ, ਕਿਉਕਿ ਰਿਕਾਰਡ ਸਿਰਫ ਮਿ੍ਰਤਕ ਦੀ ਚੈਟ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ’ਚ ਸੀ, ਹੋਟਲ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਬਾਰੇ ਨਹੀਂ। ਆਖਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਲਜ਼ਮ ਨਾਲ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਬੈਠੀ ਅੰਕਿਤਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੀ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਇਸਤਗਾਸਾ ਨੇ ਗਲਤ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਦਰਸਾਉਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੇ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚ ਲਾਸ਼ ਸੁੱਟਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿਸ ਰਹੀ ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੁਸ਼ਪਦੀਪ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੋਟਰਸਾਈਕਲ ’ਤੇ ਬੈਠੀ ਅੰਕਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਡਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਕਿਉਕਿ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ ਤੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਹੀ। ਮੁੱਖ ਮੁਲਜ਼ਮ ਪੁਲਕਿਤ ਆਰੀਆ ਨੇ ਟਰਾਇਲ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਾਰਕੋ ਟੈੱਸਟ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸਾਫ-ਸਾਫ ਦੱਸਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਪਰ ਟਰਾਇਲ ਕੋਰਟ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਦੀ ਖੁਦ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਗਵਾਹੀ ਨਾਲ ਵੀ ਆਈ ਪੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਤੇ ਭੂਮਿਕਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਜਾਂਦੀ। ਪੁਲਸ ਨੇ ਵੀ ਆਈ ਪੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਛੁਪਾਈ। ਸੀ ਬੀ ਆਈ ਜਾਂਚ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੇ ਕੇ ਇਸ ਅੜਿੱਕੇ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਮਾਂ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲਿਖੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਅਹੁਦੇਦਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਪਾਰਟੀ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਹੋਟਲ ਆਉਦਾ ਸੀ। ਸੀ ਸੀ ਟੀ ਵੀ ਫੁਟੇਜ ਤੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਦੇ ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ ਮੁੱਖ ਅਪਰਾਧੀ ਨੂੰ ਨੰਗਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖਿਮਾ ਕਰਨਾ ਅੰਕਿਤਾ, ਇਹ ਭਾਰਤ ਹੈ, ਆਮ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਾਅਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਲੋਕ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬਚ ਨਿਕਲਣਗੇ। ਸੁਫਨੇ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲੀ ਅੰਕਿਤਾ ਭੰਡਾਰੀ ਦੀ 18 ਸਤੰਬਰ 2022 ਨੂੰ ਹੱਤਿਆ ਨੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਮਚਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹ 8 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਟਲ ਤੋਂ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 24 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਚੀਲਾ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ 18 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਨਹਿਰ ਵਿੱਚ ਧੱਕਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਮਾਮਲਾ ਕੋਟਦਵਾਰ ਦੀ ਐਡੀਸ਼ਨਲ ਡਿਸਟਿ੍ਰਕਟ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ, 12 ਮਾਰਚ – ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਵੇਂ ਬਣਾਏ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੜਗੱਜ ਅੱਜ ਇਥੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਬੇਰ ਸਾਹਿਬ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਨਤਮਸਤਕ ਹੋਏ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂਘਰ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ‘ਚ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ ਅਤੇ ਸਵੇਰ ਦੀ ਅਰਦਾਸ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੜਗੱਜ ਜਗਤ ਗੁਰੂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਤਪ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਸ਼ੀਸ਼ ਨਿਵਾਇਆ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਪਾਵਨ ਹਸਤ ਕਮਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਾਏ ਗਏ ਪਵਿੱਤਰ ਬੇਰੀ ਰੁੱਖ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਦਾਰ ਵੀ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਉਪਰੰਤ ਉਹਨਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰਸ ਦੌਰਾਨ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ, ਪੰਜਾ ਸਾਹਿਬ, ਐਮਨਾਬਾਦ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਆਦਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਅਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਤੇ ਉਹ ਇੱਕ ਬੜਾ ਚੰਗਾ ਅਨੁਭਵ ਸੀ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਵਾਘਾ ਟੱਪਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਮਨ ‘ਚ ਖਿਆਲ ਆਇਆ ਕਿ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਚ ਵੀ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਾਂ  ਮਨ ਵਿੱਚ ਇੱਛਾ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹੀ ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਮੁਕਮਲ ਮੰਨੀ ਜਾਊਗੀ। ਅੱਜ ਗੁਰੂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਬੜੀ ਮਿਹਰ ਕੀਤੀ ਬੜੀ ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਕਿ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਇਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਦੇ ਮੁਬਾਰਕ ਸਥਾਨ ਤੇ ਆਏ ਹੈ ਤੇ ਦਿਲ ਗਦ ਗਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਵੱਲੋਂ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਰਿਆਦਾ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੋਈ ਹੈ ਤਾਂ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੜਗੱਜ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਕਮੈਂਟ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪਰ ਮੈਂ ਇਹ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਇੱਕ ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਾਂ ਤੇ ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਰਜ਼ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਪੰਥ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਦੇ ਲਈ ਤੱਤ ਪਰ ਰਹੀਏ ਤਾਂ ਉਹਦੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਤੱਤ ਪਰ ਹਾਂ ਬਾਕੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸਭ ਸੱਚ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵੀ ਲੁਕਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਮੈਂ ਤੇ ਇਹੀ ਕਹੂੰਗਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜੁਲ ਕੇ ਪੰਥ ਦੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ ਲਈ ਕਾਰਜ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਸਵਾਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦੀਆਂ ਸਮੂਹ ਸੰਗਤਾਂ ਹੋਲਾ ਮਹੱਲਾ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਨੇ ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਇੱਥੇ ਹੋ ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਅੱਜ ਉਥੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਥੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਭੈਅ ਹੈ ? ਤਾਂ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੜਗੱਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਕਰੋ ਤੇ ਡਰ ਕਾਹਦਾ ਸਿੱਖ ਦਾ ਰੱਬ ਵੀ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰ ਹੈ ਅਸੀਂ ਜਿਸ ਰੱਬ ਨੂੰ ਤਸਬਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਬਾਣੀ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਉਹਦੇ ਗੁਣ ਸਾਡੇ ਚ ਵੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਡਰ ਵਾਲੀ ਤੇ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਡਰਦਾ। ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਹੈ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਕੇਸਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਸਾਹਿਬ ਸਾਡਾ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਵਾਸੀ ਅਸੀਂ ਸ੍ਰੀ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਹਨ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹਨ। ਸਾਡਾ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ। ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਤਾਂ ਉਥੇ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਹੀ ਇਕੱਠਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਹ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਭਰਾ ਹਨ ਸਾਨੂੰ ਡਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਸਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਰਝੇਵੇ ਹੈ ਤੇ ਆਪਾਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗੇ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ। ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਇਕੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਦੋਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਤੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਕਹਿੰਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਇਹ ਕੋਈ ਮਸਲਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਬਕਾ ਜਥੇਦਾਰ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਤੇ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਸਵਾਲ ‘ਚ ਜਥੇਦਾਰ ਗਿਆਨੀ ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗੜਗੱਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸਤੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹਾਂਗਾ। ਇਹ ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਮਸਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੈ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਕਿ ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਹੈ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਖਾਲੀ ਹਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਜਿਉਂਦਾ ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤਾਂ ਇਹ ਜਿਹੜਾ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਆਲਮ ਹੈ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਉਹ ਤੋੜਿਆ ਤਾਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਵੀ ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣੇ ਤਹਈਆ ਕਰ ਦਈਏ ਕਿ ਅਸੀਂ ਪਿੰਡ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚਣਾ ਤੇ ਪਿੰਡ ਪਿੰਡ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਝੇ ਮਾਲਵੇ ‘ਚ ਹੋ ਰਹੇ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਵੱਡਾ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦਾ ਮਸਲਾ ਗੰਭੀਰ ਹੈ, ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਚ ਸਾਡੀ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਦਾਰਥਵਾਦੀ ਹੋ ਗਏ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਤਿਹਾਸ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਬੰਦ ਬੰਦ ਕੱਟੇ ਗਏ, ਸਾਡੀਆਂ ਖੋਪੜੀਆਂ ਲਾਹ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਸ਼ਰਤ ਤੇ ਇਹ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਧਰਮ ਛੱਡ ਦਿਓ ਪਰ ਕਿਸੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਿੱਖ ਨੇ ਛੱਡਿਆ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਲ ਅੰਦਰੋ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਸਾਰੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕੋ ਹੀ ਹੱਲ ਹੈ ਕਿ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰੀਏ ਤੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਵੀ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹਰ ਪਿੰਡ ਹਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਕਰਾਂਗੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਸਮੂਹ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ, ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ, ਦਲ ਪੰਥਾਂ, ਨਿਰਮਲ ਸੰਪਰਦਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀਆਂ ਸਿੱਖ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਇਕਾਗਰ ਕਰਕੇ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਲਹਿਰ ਚਲਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਰਵ ਉੱਚਤਾ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਖੜੇ ਹੋਏ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ‘ਚ ਜਥੇਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚਤਾ ਨੂੰ ਕੌਣ ਵੰਗਾਰ ਸਕਦੈ ..! ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸਰਵਜਤਾ ਅੱਜ ਵੀ ਉੱਥੇ ਹੀ ਆ ਉੱਥੇ ਹੀ ਰਹੇਗੀ। ਕਿਉਂ ਕਿ ਜਿਸਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਹੀ ਮੀਰੀ ਪੀਰੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੇ ਕੀਤਾ ਇਹ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਸਰਵ ਉੱਚਤਾ ਨੂੰ ਕੋਈ ਚੈਲੇੰਜ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਬਾਕੀ ਅੱਜ ਮੈਂ ਆਇਆ ਤੇ ਕੱਲ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਥਾਂ ਤੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵੀ ਆ ਸਕਦਾ। ਮੈਂ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦਾ ਕਿ ਜਿਸ ਦਿਨ ਪੰਥ ਨੇ ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਮੇਰੇ ਚ ਕਮੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਸੇਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਮੈਂ ਹੱਥ ਜੋੜ ਕੇ ਸੇਵਾ ਛੱਡ ਦਿਆਂਗਾ ਤੇ ਜਿਹੜਾ ਸਾਥੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਆਵੇਗਾ। ਉਹਨੂੰ ਖੁਦ ਦਸਤਾਰ ਦੇ ਕੇ ਆਵਾਂਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਪਰਿਵਰਤਨ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਨਿਯਮ ਇਹਨੂੰ ਟਾਲਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਚ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਸਮੂਹ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 12 ਮਾਰਚ – ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਾ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨੋਕ ’ਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸੂਬੇ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਹਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਹੱਲ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਛੇ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤਕ ਚੱਲੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ’ਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ-2024-25 ਲਈ ਪੂਰਕ ਮੰਗਾਂ-2024-25, 2021-22 ਲਈ ਵਾਧੂ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਅਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ਬਜਟ ਦੇ ਦੂਜੇ ਬੈਚ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ’ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ। ਕਾਂਗਰਸ ਆਗੂ ਗੌਰਵ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਪਿਛਲੇ ਢਾਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨੋਕ ’ਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਹੋ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨੋਕ ’ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡਰ ਨੂੰ ਸੁਣੋ। ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਸਿਆਸੀ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਨੀਪੁਰ ਮੁੱਦੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਬਾਰੇ ਗੋਗੋਈ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਮੈਂਬਰ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਏ। ਗੌਰਵ ਗੋਗੋਈ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਵਿਚਾਲੇ ਤਿੱਖੀ ਬਹਿਸ ਵੀ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਟਿਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ‘ਗਾਇਬ’ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੋਗੋਈ ਦੀ ਟਿਪਣੀ ‘ਡੂੰਘੀ’ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢੀਆਂ ਹਨ, ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਦਨ ਵਿਚ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਵੀ ਰੋਕਿਆ ਹੈ। ਬਹਿਸ ਉਦੋਂ ਵਧ ਗਈ ਜਦੋਂ ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਸ਼ੀਕਾਂਤ ਦੂਬੇ ਨੇ ਦਖਲ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਨੇ ਗੋਗੋਈ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿਤੀ। ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਸ਼ੀਕਾਂਤ ਦੂਬੇ ਨੇ ਨਿਯਮ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਓਮ ਬਿਰਲਾ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਗੋਗੋਈ ਨੂੰ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਦੀਆਂ ਪੂਰਕ ਮੰਗਾਂ ’ਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਸਦਨ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ਬਜਟ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਸਪੀਕਰ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ’ਤੇ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਦੀ ਪੂਰਕ ਮੰਗ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ 2023 ’ਚ ਮਨੀਪੁਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਦੋ ਸਾਲ ਬੀਤ ਚੁਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅਜੇ ਤਕ ਸੂਬੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਣ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।’’ ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਿਪਲਬ ਦੇਬ ਨੇ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ਾਸਨ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸਨ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਮਜਬੂਰੀ ’ਚ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੈਸ਼ਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ’ਚ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਰਾਜ ਨੂੰ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ’ਚ ਢਾਂਚਾਗਤ ਨਾਬਰਾਬਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਪਟੀਸ਼ਨ ਬਾਹਰੀ ਮਨੀਪੁਰ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅਲਫਰੈਡ ਕੰਗਮ ਐਸ. ਆਰਥਰ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮਨੀਪੁਰ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅੰਗੋਮਚਾ ਬਿਮੋਲ ਅਕੋਇਜਮ ਨੇ ਉਠਾਈ ਸੀ। ਅਕੋਇਜਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਬਿਹਾਰ ਵਰਗੇ ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ ਮਨੀਪੁਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ ਹੁੰਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਸੂਬੇ ’ਚ ਅਦਿੱਖਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਅਦਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ… ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਰਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਵਾਂਗ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਗੇ।’’ ਘੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਸ ਸਥਿਤੀ ’ਚ, ਤੁਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਮ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋਵੇਗੀ… ਬਜਟ ਨੂੰ ਇਹ ਦਰਸਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਰਾਜ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹੋ।’’ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨੀਰਜ ਮੌਰਿਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਡਬਲ ਇੰਜਣ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੂਬੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਤ੍ਰਿਣਮੂਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸਯਾਨੀ ਘੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨੀਪੁਰ ’ਤੇ ਚੁੱਪ ਹਨ, ਜੋ 600 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਲਪੇਟ ’ਚ ਹੈ। ਘੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਿਰਫ ਕੁੱਝ ਖਾਲੀ ਸ਼ਬਦ ਬੋਲੇ ਅਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕ ਵੀ ਠੋਸ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁਕਿਆ। ਤ੍ਰਿਣਮੂਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਟਿਪਣੀ ’ਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਨਿਤਿਆਨੰਦ ਰਾਏ ਨੇ ਤਿੱਖੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਸਦਨ ਨੂੰ ਗੁਮਰਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ।