ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 24 ਸਤੰਬਰ – ਫਿਊਚਰਜ਼ ਐਂਡ ਆਪਸ਼ਨਜ਼ (F&O) ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਝਟਕਾ ਲੱਗਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਕੇਂਦਰੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਬਜਟ 2024 ਵਿੱਚ F&O ਵਪਾਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਟੈਕਸ (STT) ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ 1 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
STT ਕੀ ਹੈ?
ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਭੂਤੀਆਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣ ਜਾਂ ਵੇਚਣ ‘ਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਟੈਕਸ ਸਕਿਓਰਿਟੀਜ਼ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਟੈਕਸ (STT) ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਕਵਿਟੀ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿਊਚਰਜ਼ ਅਤੇ ਵਿਕਲਪ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਹਰ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਟੈਕਸ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਰਕਾਰ ਕਿਉਂ ਵਧਾ ਰਹੀ ਹੈ STT?
ਮਾਰਕੀਟ ਰੈਗੂਲੇਟਰ ਸੇਬੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਰਿਟੇਲ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਡੈਰੀਵੇਟਿਵਜ਼ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੇਬੀ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ F&O ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 10 ਵਿੱਚੋਂ 9 ਨਿਵੇਸ਼ਕ ਆਪਣਾ ਪੈਸਾ ਗੁਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ ਮੰਡੀਕਰਨ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ STT ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਪ੍ਰਚੂਨ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਚਾਰਜ ਕਿੰਨਾ ਵਧੇਗਾ?
1 ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ, ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ‘ਤੇ STT ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦੇ 0.0625 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 0.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ 100 ਰੁਪਏ ਦੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਦੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵਿਕਲਪ ਵੇਚਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ STT ਹੁਣ 0.0625 ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਜਾਏ 0.10 ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਫਿਊਚਰਜ਼ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ‘ਤੇ STT ਹੁਣ ਵਪਾਰਕ ਕੀਮਤ ਦੇ 0.0125 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 0.02 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਭਾਵ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ 1 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਭਵਿੱਖੀ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਵੇਚਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ STT ਹੁਣ 12.50 ਰੁਪਏ ਦੀ ਬਜਾਏ 20 ਰੁਪਏ ਹੋਵੇਗਾ।
ਵਪਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਅਸਰ?
ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਉਹ ਹੋਣਗੇ ਜੋ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਪਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਛੋਟੇ ਮਾਰਜਿਨ ‘ਤੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, STT ਵਧਣ ਨਾਲ ਹੁਣ ਹਰ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ।ਵੱਡੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਡੂੰਘੀਆਂ ਜੇਬਾਂ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਵਪਾਰਕ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਜਜ਼ਬ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਪਾਰ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵੀ ਵਧੇਗੀ।
