ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 12 ਮਾਰਚ – ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਾ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਐਨ.ਡੀ.ਏ. ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ’ਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨੋਕ ’ਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਸੂਬੇ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਬਹਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਹੱਲ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਛੇ ਘੰਟੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤਕ ਚੱਲੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ’ਚ ਸੁਧਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਆਰਥਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਸੂਬੇ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ-2024-25 ਲਈ ਪੂਰਕ ਮੰਗਾਂ-2024-25, 2021-22 ਲਈ ਵਾਧੂ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਅਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ਬਜਟ ਦੇ ਦੂਜੇ ਬੈਚ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ’ਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ। ਕਾਂਗਰਸ ਆਗੂ ਗੌਰਵ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਪਿਛਲੇ ਢਾਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨੋਕ ’ਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਹੋ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਨੋਕ ’ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡਰ ਨੂੰ ਸੁਣੋ। ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਸਿਆਸੀ ਹੱਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।’’
ਮਨੀਪੁਰ ਮੁੱਦੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਬਾਰੇ ਗੋਗੋਈ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਮੈਂਬਰ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਏ। ਗੌਰਵ ਗੋਗੋਈ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਵਿਚਾਲੇ ਤਿੱਖੀ ਬਹਿਸ ਵੀ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਉਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਟਿਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਦੇਸ਼ ’ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦੇ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ‘ਗਾਇਬ’ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੋਗੋਈ ਦੀ ਟਿਪਣੀ ‘ਡੂੰਘੀ’ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢੀਆਂ ਹਨ, ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਦਨ ਵਿਚ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਵੀ ਰੋਕਿਆ ਹੈ। ਬਹਿਸ ਉਦੋਂ ਵਧ ਗਈ ਜਦੋਂ ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਸ਼ੀਕਾਂਤ ਦੂਬੇ ਨੇ ਦਖਲ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਨੇ ਗੋਗੋਈ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿਤੀ। ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਸ਼ੀਕਾਂਤ ਦੂਬੇ ਨੇ ਨਿਯਮ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਓਮ ਬਿਰਲਾ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਗੋਗੋਈ ਨੂੰ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਦੀਆਂ ਪੂਰਕ ਮੰਗਾਂ ’ਤੇ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਸਦਨ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ਬਜਟ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਸਪੀਕਰ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ’ਤੇ ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਦੀ ਪੂਰਕ ਮੰਗ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ 2023 ’ਚ ਮਨੀਪੁਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਗੋਗੋਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਦੋ ਸਾਲ ਬੀਤ ਚੁਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅਜੇ ਤਕ ਸੂਬੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਨੈਤਿਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਣ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।’’
ਭਾਜਪਾ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਿਪਲਬ ਦੇਬ ਨੇ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ਾਸਨ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸਨ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਮਜਬੂਰੀ ’ਚ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੈਸ਼ਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ’ਚ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਮਨੀਪੁਰ ਦੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਰਾਜ ਨੂੰ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ’ਚ ਢਾਂਚਾਗਤ ਨਾਬਰਾਬਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਪਟੀਸ਼ਨ ਬਾਹਰੀ ਮਨੀਪੁਰ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅਲਫਰੈਡ ਕੰਗਮ ਐਸ. ਆਰਥਰ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮਨੀਪੁਰ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਅੰਗੋਮਚਾ ਬਿਮੋਲ ਅਕੋਇਜਮ ਨੇ ਉਠਾਈ ਸੀ।
ਅਕੋਇਜਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਬਿਹਾਰ ਵਰਗੇ ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ ਮਨੀਪੁਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ ਹੁੰਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਸੂਬੇ ’ਚ ਅਦਿੱਖਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਅਦਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ… ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਰਾਜ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਵਾਂਗ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਗੇ।’’
ਘੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਸ ਸਥਿਤੀ ’ਚ, ਤੁਸੀਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਮ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਂਗੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਮੀਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੋਵੇਗੀ… ਬਜਟ ਨੂੰ ਇਹ ਦਰਸਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਰਾਜ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹੋ।’’ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨੀਰਜ ਮੌਰਿਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨੀਪੁਰ ’ਚ ਡਬਲ ਇੰਜਣ ਵਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੂਬੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ।
ਤ੍ਰਿਣਮੂਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸਯਾਨੀ ਘੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨੀਪੁਰ ’ਤੇ ਚੁੱਪ ਹਨ, ਜੋ 600 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਲਪੇਟ ’ਚ ਹੈ। ਘੋਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਿਰਫ ਕੁੱਝ ਖਾਲੀ ਸ਼ਬਦ ਬੋਲੇ ਅਤੇ ਮਨੀਪੁਰ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਕ ਵੀ ਠੋਸ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁਕਿਆ। ਤ੍ਰਿਣਮੂਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਟਿਪਣੀ ’ਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਨਿਤਿਆਨੰਦ ਰਾਏ ਨੇ ਤਿੱਖੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ’ਤੇ ਸਦਨ ਨੂੰ ਗੁਮਰਾਹ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ।
